Guliston davlat universiteti kafedra "iqtisodiyot" soliq va soliqqa tortish

 
Mavzu bo‟yicha asosiy xulosalar: 
O‗zbekiston  sharoitida  suv  qadrli  hisoblanadi.  Chunki,  respublikamizda  qishloq 
ho‗jaligi  asosan sug‗oriladigan  yerlardan iborat.  Suv har qanday davlat uchun asosiy boylik 
hisoblanadi. 
1998 yilga qadar suvdan foydalanayotgan korxonalar ―suv uchun to‗lov‖ to‗lashar edi. 
Iste‗molchilarning  suvdan  samarali,  tejab  foydalanish  maqsadida  respublikamiz  soliq 
qonunchiligiga  hamda    O‗zbekiston  Respublikasining  ―Suv  va  suvdan  foydalanish 
to‗g‗risida‖gi qonuniga ko‗ra 1998 yil 1-yanvardan boshlab suv resurslaridan foydalanganlik 

---

 
 
80 
 
uchun  soliq  joriy  etildi.  Ushbu  soliq  umumdavlat  soliqlari  tarkibiga  kirib,  respublika 
byudjetining asosiy daromad manbalaridan biri hisoblanadi. 2008 yilda  Davlat byudjetiga suv 
resurslaridan  foydalanganlik  uchun  soliq  tushumi  34920  mln.  so‗m  tushishi 
prognozlashtirilgan bo‗lib, bu byudjet daromadlarining 0,5 foizini tashkil etadi.  
Tabiiy  resurslardan  samarali  va  oqilona  foydalanishni  ta‗minlashga  qaratilgan  muhim 
vosita  –  bu  davlat  tomonidan  tabiiy  resurslardan  foydalanish  bilan  bog‗liq  turli  xil 
to‗lovlardir.  Jaxon  amaliyotida  tabiiy  resurslardan  foydalanganlik  uchun  to‗lovlar  tizimini 
bonuslar, rentals, royalti va soliqlar tashkil etadi. Bonuslar – bir martalik to‗lov bo‗lib, davlat 
uchun  soliqlar  kabi  unchalik  muhim  moliyaviy  resurs  bo‗lmasada,  davlat  byudjeti 
daromadlarini  oshirishning  zarur  elementlaridan  biri  hisoblanadi.    Bonuslar  xajmi  har  bir 
mamlakatning  qonunchiligi  bilan  belgilanib,  ular  tabiiy  resurslardan  foydalanish  bo‗yicha 
kelishuvlar predmeti hisoblanadi.