Toshkent moliya instituti zulxumor toirovna abdalova zulxumor nazarovna tojiyeva



Download 6,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/114
Sana03.08.2021
Hajmi6,69 Mb.
#137685
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   114
Bog'liq
Iqtisodiy geografiya

Aglomeratsiya  -   aholi  p u n k tlam in g   bir-birlariga  q o ‘shilib 
ketib,  ulkan  shahar,  yagona  iqtisodiy  hu du d  hosil  qilishi. 
A glom eratsiyalarda  aholi  zich   o ‘m ashgan,  xilm a-xil  ishlab 
chiqarish  tarm oqlari,  xususan,  sanoat  korxonalari,  ilm iy  va 
o ‘quv  m uassasalari  to ‘plangan  b o ‘ladi2.
A glom eratsiya 
so ‘zi 
fransuz 
adabiyotlarida 
uchraydi, 
inglizlar  buni  konurbatsiva.  A m erikaliklar  m etropolislar  ham , 
deb  atashadi.  D unyoda  birinchi  aglom eratsiyalar  X IX   asm ing 
ikkinchi  yarm ida  yirik  shaharlar  (L o n d o n ,  Parij,  N yu-Y ork) 
yoki  unga  yaqin  joylashgan  u n ch a  k atta  b o ‘Im agan  shaharlar
1 Народонаселение мира 2004 в году, стр 29-30
2 Ғуломов П. Жўгрофия атамалари ва туш)-нчалари изоҳлн луғати. Тошкенг « Ў қту вч и »  1994. 7-бет
58


atrofida  shakllangan.  D un yo da  eng  yirik  aglom eratsiyalar  20 
d a n   o rtiq   b o ‘lib,  ularning  k o ‘p i  A Q S H da  (C hikago,  N y u - 
York,  Los-A njeles),  H in d isto n d a  (D ehli,  Bom bey,  K alkutta), 
Y aponiyada  (Tokio,  O sako -K ioto,  K obe),  Braziliyada  (S an - 
Paulu, 
R io -D e-Jan ey ro )  joylashgan. 
P okiston  (K arachi), 
Buyuk 
B ritaniya 
(L o n d o n ), 
E ro n  
(T eh ro n ), 
A rgentina 
( Buenos-A Y eros), 
F illipin 
(M anila), 
X itoy 
(Shanxay), 
F ransiya  (P arij),  Bangladesh  (D akka),  Rossiya  (M oskva)  kabi 
davlatlarda  aglom eratsiyalar  soni  atiga  b ittad an   xolos.  A m erika 
davlati 
u c h u n  
aholining 
urbanizasiyalashgan 
h ududlarda 
to ‘planishi  xos,  m asalan,  A Q S H da  sh ah ar  yerlariga  14  m ln   ga, 
tran sp o rt  k om m unikasion  yerlari  10,8  m ln.ga,  qishloq  aholi 
pun ktlari,  ferm erlar  3,2  m ln.ga  yem i  egallashadi.  K anada, 
A Q SH   va  M eksikada  aholi  yirik  aglom eratsiyalarda  to ‘planadi. 
K anadaning  o ‘zida  22  ta  aglom eratsiyada  12  m ln   kishi 
yashaydi.  S h ahar  aglom eratsiyalari  o ‘z  chegarasidan  tashqariga 
chiqishiga  sabab  b o ‘ladigan  ja ra y o n   suburbanizatsivar  —  deb 
ataladi.  Vaqt  o ‘tishi  bUan  shahar  va  shaharchalar,  o ‘zaro 
h u du diy 
tutashib, 
q o ‘shilib 
ketishi 
urbanizasiyalashgan 
hu d u d lar  deyiladi.  U rbanizatsiyalashgan  h u d u d lar  3-5  ta 
aglom eratsiyalam ing  birlashm asidan  tarkib  topadi.
S hahar  aglom eratsiyalarining  o ‘zaro  q o ‘shilib  ketishidan 
hosil  b o ‘lgan  shah ar  aholi  punk tlari  urbanizasiyalashgan 
zo n alar  yoki  megapolislar.  deb  yuritiladi.  H ozirda  dunyo 
b o ‘yicha  shim oliy-sharqiy  A tlanik  (A Q SH )  40  ta  aglom e- 
ratsiyani,  Ichki  k o ‘l  atro li  (A Q SH ,  K anada)  35  ta,  Jan ub iy  — 
G ‘arbiy,  T in ch   okean  (A Q SH ,  M eksika)  15  ta,  Tokaydo 
(Y aponiya)  20  ta   A ngliya  (B uyuk  Britaniya)  30  ta,  R eyn 
(G erm an iy a,  N iderlandiya, 
Belgiya, 
Fransiya) 
30  ta d an  
aglom eratsiyani  o ‘ziga  qam rab  olgan  yirik  m egapolislardir. 
D unyo  olim larining  prognoziga  k o ‘ra,  kelgusida,  m egapolislar 
o ‘zaro  birlashib  yagona  O ykum enopolislam i  tashkil  etadi. 
U n d a  yer  sharining  eng  k o ‘p  aholisi  yashaydi.  A holi 
k o ‘payishi  va joylashishida  nafaqat  uning  tabiiy  harakati,  balki 
m exanik  harakati,  ya’ni  migratsiyasi  h am   m u h im   rol  o ‘ynaydi.

Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish