12- маъруза: Тармоқ хавфсизлигига таҳдидлар ва заифликлар

Тармоқ хавфсизлигини бузулиши бизнес фаолиятга қандай таъсир 
қилади 
Бизнес фаолиятнинг бузилиши. Бизнесда ихтиёрий ҳужум бизнес 
жараёнларни тўхтаб қолишига олиб келади. Хавфсизликдаги бузилиш муҳим 
бизнес ва фойдаланувчи маълумотларини йўқолишига олиб келади. 
Ишлаб чиқаришнинг йўқолиши. Тармоқ асосида бизнес фаолият 
юритадиган ташкилотларда тармоқнинг бузилиши ишлаб чиқаришнинг 
йўқолишига олиб келади. Ҳужум натижасида ишлаб чиқариши йўқолган 
ҳолларда уни қайта тиклаш кўп вақт талаб қилади ва бу вақтда ишлаб чиқариш 
тўхтаб қолади. 

---

Махфийликни йўқолиши. Конфиденциал ахборотни чиқиб кетиши 
натижасида, ташкилот шахсий маълумотларини йўқолиши мумкин ва бу 
ҳодиса ташкилот учун жиддий муаммо бўлади. 
Ахборотни ўғирланиши. Тармоққа қаратилган ҳужум ҳужумчи 
томонидан кутилмаган ахборотни олиб келиши мумкин. Ташкилот 
ходимларининг шахсий ва ишга оид маъулмотларини кутилмаганда ошкор 
бўлиши ушбу ходимларга бевосита таъсир қилади. Агар ҳужум мижозлар 
маълумотлари сақланган базага қаратилган бўлса, у ҳолда ташкилот учун 
жиддий муаммо бўлади. 
Ҳуқуқий жавобгарлик. Ҳужум бўлганда ҳужумчига нисбатан иш 
қўзғатилиши мумкин. Турли давлатларда турлича жавобгарликлар 
белгиланган. Худди шундай жавобгарлик ташкилотга нисбатан ҳам 
қўлланилиши мумкин. Масалан, ҳужум натижасида мижозларга тегишли 
маълумотларга зарар етказилса, у ҳолда мижоз ташкилот устидан ҳуқуқ 
органларига мурожаат қилиши мумкин. 
Обрўга путур етиши ва истемолчилар ишончини йўқолиши. Агар бирор 
ташкилотга нисбатан ҳужум амалга оширилса, мижозларнинг ушбу корхона 
хизматига жалб қилиш мураккаблашади. Ўз ўрнида ташкилот обрўсига ҳам 
путур этказилади. 
Тармоқ хавфсизлиги заифликларининг турлари 
Тармоқ хавфсизлигидаги бузилишлар қуйидаги заифликлар натижасида 
юзага келади: 
Технологик заифликлар. Технологик заифликлар операцион тизим, 
принтерлар, сканнерлар ва бошқа тармоқ қурилмаларидаги камчиликларнинг 
натижасида юзага келади. Ҳужумчилар протоколлардаги, масалан, SMTP, FTP 
ва ICMP, бўшлиқларни аниқлашлари мумкин. Бундан ташқари, тармоқ 
қурилмалари, свитч ёки роутерлардаги аутентификация усулларининг 
етарлича бардошли бўлмаслиги натижасида ҳужумлар амалга оширилади. 
Буни олдини олиш учун, тармоқ администратори томонидан доимий 
хавфсизлик аудити олиб борилиши талаб этилади. 
 
Созланишдаги заифликлар. Созланишдаги заифликлар тармоқ ёки 
ҳисоблаш қурилмаларини нотўғри созланиши натижасида юзага келади. Агар 
тармоқ администратори фойдаланувчи аккаунтини ва тизим хизматларини 
хавфсиз бўлмаган тарзда созланиши, жорий созланиш ҳолатида қолдириш, 
паролларни нотўғри бошқарилиши, натижасида заифликлар юзага келади. 
Хавфсизлик сиёсатидаги заифлик. Хавфсизлик сиёсатидаги заифликни 
юзага келишига ташкилотнинг хавфсизлик сиёсатида қоидалар ва қарши 
чораларни нотўғри ишлаб чиқилгани сабаб бўлади. Ушбу сабаблар тармоқ 

---

ресурсларидан рухсатсиз фойдаланиш имкониятини тақдим этиши мумкин. 
Агар тармоқ администратори ҳаракатларни доимий аудит, мониторинг қилиб 
борса, ушбу заифликларни аниқлаш ва ўз вақтида бартараф этиш имконига эга 
бўлади.