Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимѐ-технология институти

музорий – қўшчи; зироаткор, экин экувчи 
риѐзиѐт – математика 
расадхона – осмон жисмларининг ҳолати ва ҳаракатини кузатадиган махсус жой. 
сарбадорлар – XIV асрда Эрон ва Ўрта Осиѐда мўғуллар ҳамда маҳаллий 
зодагонларга қарши кўтарилган халқ озодлик ҳаракати қатнашчилари. Сўзма-сўз 
маъноси ―ўз бошини дорга тикканлар‖. 
санад – шаҳодатнома, ҳужжат 
Соҳибқирон – 1) Қуѐш тизимидаги катта сайѐралардан иккитасининг бир-бирини 
тўсиши пайтида туғилган одам. Ривоятларга қараганда, Амир Темур икки 
шарофатли юлдуз – Зуҳро ва Муштарий сайѐралари бир-бирига яқинлашган пайтда 
туғилган экан. Соҳибқирон сўзининг асл маъноси ―бахтиѐр подшоҳ‖, ―қудратли 
подшоҳ‖ демакдир.
судси фахрий – секстант (астрономик ускуна) 
суюрғол – олий табақа зодагонларга инъом қилинган ер-мулк. 
табл – катта ноғора 
тамға – савдо божи, савдогарлардан олинадиган солиқ 
тархон – ѐрлиқ; ушбу ѐрлиқни йирик мулк эгаларига бирон хизмати учун берилиб, 
унга биноан мулкдор барча солиқ, тўлов ва мажбуриятлардан озод қилинган. 
ушр – мулк ерларининг бир қисмидан, яъни ҳосилнинг 1/10 миқдорида олинадиган 
солиқ 
фулус – майда мис чақа 
хирож – суғорма деҳқончилик ерларидан олинадиган асосий солиқ 
ялов – байроқ 
қоравул – Темур ва темурийлар даврида ҳамда кўчманчи ўзбек хонлари даврида 
қўшиннинг олдида борган отряд. Қоравулнинг асосий вазифаси қўриқчилик 
хизматини ўташ ҳамда ҳаракатдаги қўшиннинг олд томонида нималар 
бўлаѐтганини кузатиб, ундан доим хонни хабардор қилиб туришдан иборат бўлган. 
Қоравул биринчи бўлиб жангга кирган. Шунингдек, хон ва султоннинг 
қароргоҳини қўриқловчилар ҳам қоравул деб аталган. Аммо улар билан қўшин 
таркибидаги қоравул ўртасида жуда катта фарқ бор. Хон ва султонлар қароргоҳини 
қўриқловчи қоравуллар хон ва султонларнинг майда хизматкорлари бўлиб, улар 

---

62 
доимо хон ва султоннинг хавфсизлигини таъминлаш ҳамда уларни қўриқлаш билан 
шуғулланган.