1 Tursunhodjayeva Sh. Z. – Tmi, talaba

www.interfinance.uz 

                                                                                                                       

6

 

Bu  yerda  risk  “hodisalar  va  oqibatlarning  ehtimollar  kombinatsiyasi”  orqali 

aniqlanadi (4-rasm). 

 

4-rasm. FERMA standarti bo’yicha risk boshqaruv jarayoni[3] 

 

FERMA standarti bo’yicha risklar 4 guruhga bo’linadi: strategik, operatsion, 

moliyaviy va xatar riski. 

Ekspertlar  to’liq  ishlangan  milliy  standartlardan  biri  sifatida,  Avstraliya  va 

Yangi  Zelandiyaning  risk-menejmenti  bo’yicha  standartini  e’tirof  etishadi.  AS/NZS 

4360  standarti  umumiy  xarakterga  ega  bo’lib,  u  asosan  transmiliy  kompaniyalarda 

riskni boshqarishni ko’zda tutadi (5-rasm).  

Bunda riskni boshqarish deganda, ehtimoliy imkoniyatlardan foydalanayotgan 

bir  vaqtda,  salbiy  ta’sirlarni  boshqarishga  yo’naltirilgan  madaniyat,  jarayon  va 

tizimning umumiyligi tushuniladi. 

2002  yilda  risklarni  boshqarishni  birxillashtirish,  hamda  turli  darajalarda 

standartlarni  ishlab  chiqish  maqsadida  ISO/IEC  Guide  73  «Risk  Management 

Vocabulary Guidelines for use in standards» kuchga kirdi. 

Keyingi standartlarni rivojiga qadam bu risklarni boshqarish sohasida umumiy 

ISO standarti bo’ldi, bu ISO 31000 “Risk-menejment – prinsiplari va qo’llash bo’yicha 

qo’llanma”  (Risk  Management  —  Principles  and  guidelines  on  implementation) 

standarti  2009  yilda  26  davlatning  standartlashtirish  bo’yicha  milliy  tashkilotlari 

tomonidan  yaratildi.  Bu  bilan  birgalikda  ИСО/МЭК  73:2002  standart  qo’llanmasi 

yangilanib, ISO/МЭК 31010 ‘Risk-menejement – riskni baholash bo’yicha qo’llanma” 

standarti  (ISO/IEC  31010  Risk  -Management  —  Risk  assessment  guidelines)  ishlab 

chiqildi.