Касб психологияси шахсда касбга доир билим, кўникма, малакаларни шунингдек

Касб психологиясининг муҳим аспектлари – бу касбий фаолиятнинг таҳлили, 
касбий мақсадлар, вазиятлар, қийинчиликларини ўрганиши, касбий талабларни 
аниқлашдан иборат.
Касб психологиясининг предметининг таърифига асосланиб, унинг қуйидаги 
вазифаларини ажратиб кўрсатиш мақсадга мувофиқ: 
1. 
Шахснинг касбий шаклланиши асосий тушунчалари ва тадқиқот тамойилларини, 
ўзининг фаолиятига тегишли услубларини асослаш;
2. 
Касб психологияси предметига мос бўлган тадқиқот услулларини ишлаб чиқиш 
ва ўзига хос услубларини тузиш; 
3. 
Касбларнинг тавсифий тузилмасини психологик таҳлил қилиш, касбларни 
проектлаш услублари ва тамойилларини ишлаб чиқиш; 
4. 
Шахснинг касбий шаклланиши қонуниятлари ва психологик механизмларини 
тадқиқ этиш. Бу жараён динамикасини детерминантловчи омилларни аниқлаш, касбий 
шаклланишдаги инқирозларни таҳлил этиш;
5. 
Мутахассисликнинг касбий дестурукцияларини, яъни шахснинг деформацияси, 
касбий фаолиятга бўлган лаёқатини пасайиши ва бошқалар;
6. 
Шахснинг 
касбий 
ривожланиш 
мониторингни 
юритиш, 
бу 
борада 
психодиагностик воситаларни ишлаб чиқиш ҳамда мутахассисларни аттестациядан 
ўтказиш; 
7. 
Шахснинг касбий шаклланишига психологик ёрдам ҳамда инсоннинг касбий 
ҳаёти давомида ёрдам бериш, қўллаб-қувватлаш;
8. 
Касбий маслаҳат, касбий маълумотнинг шахсий ривожлантирувчи психологик 
жиҳатлари, аттестациядан ўтказиш, касбий ривожланиш психотехникаси, касбий 
коррекция ва реабилитация, касбдан кетишга психологик тайёргарлик борасидаги 
билимлар билан қуроллантиришдан иборат. 
3
Saeman, H. (1998, July/August). Survey: Psychologists’ incomes plummet. The National Psychologist, 1–2. 

---

14 
Касб психологиясининг методологик асоси – бу шахснинг касбий шаклланиш 
концепциясидир. Мазкур концепциянинг асосий моҳияти шундаки, касб танлаш 
жараёнида шахс миқдор ва сифат жиҳатидан ривожланиб боради яъни улар ўз 
йўналишини бойитиб боради, шу орқали тажриба ва салоҳият шаклланади. Касбий 
шаклланиш жараёнида инқирозлар, тўқнашувлар, деструктив ўзгаришлар бўлиб ўтиши 
мумкин. Бу жараённинг тезлиги биологик ва ижтимоий омилларга, шунингдек тасодифий 
ҳолатларга, ҳаётий муҳим касбий воқеаларга боғлиқ бўлади.