Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

institutlar  va  alohida  qismidagilar  esa  maxsus,  ya’ni  predmetli  institutlar  deb 
ataladi. 

---

22 
 
 
Umumiy qism institutlari o‘zidagi normalarda mazkur fan tarmog‘i va qonun 
hujjatlari  rivojlanishi  uchun  asos  bo‘ladigan  eng  muxim    holatlar,  qoidalar  yoki 
tamoyillarni aks ettiradi. Bu institutlarda jamlangan holatlar, qoidalar va tamoyillar 
yer  huquqining  maxsus  institutlari  mazmuni  va  tarkibi  shakllanishiga  katta  ta’sir 
ko‘rsatadi.  Alohida  qismning  institutlari  esa  umumiy  institutlarga  nisbatan 
bo‘ysinuvchi  vaziyatda  bo‘ladi.  Ular  mazkur  huquq  tarmog‘ining  umumiy 
holatlari,  qoidalari  yoki  tamoyillarini  namoyon  qilmaydi.  Ularning  amal  qilish 
doirasi  ma’lum  ijtimoiy  munosabatlar  bilan  cheklangan  bo‘ladi.  Bu  toifadagi 
institutlarning  normalari  ijtimoiy  munosabatlar  qatnashchilarining  sub’ektiv 
yuridik huquq va majburiyatlarini belgilaydi. 
Aytish  mumkinki,  O‘zbekiston  yer  huquqi  umumiy  va  alohida  qismdan 
iborat  bo‘lib,  ular  o‘z  ichiga  umumiy  va  maxsus  (murakkab  va  oddiy,  tartibga 
soluvchi ham da muhofaza qiluvchi) institutlarni qamrab oladi. 
Yer  huquqining  Umumiy  qismida:  yerga  nisbatan  mulk  huquqi,  yer 
uchastkalariga  bo‘lgan  huquq,  davlatning  yer  munosabatlarini  tartibga  solishi  va 
nazorat qilishi, yer tuzish va yer kadastrini yuritish, yerni huquqiy muhofaza qilish 
ham da yer qonunchiligini bo‘zganlik uchun javobgarlik kabi oltita institutlar bor. 
Yer huquqining Alohida qismi Yer kodeksining 8- moddasida sanab o‘tilgan 
xar bir yer fondi toifalarining huquqiy holatini belgilaydigan institutlardan iborat. 
Yer huquqi yuridik fan tarmog‘i va o‘quv predmeti sifatida: 
- umumiy; 
- alohida; 
- maxsus qismdan iborat bo‘ladi. 
Maxsus  qismda  chet  davlatlarda  va  neytral    hududlarda  yer  munosatlarini 
tartibga solish tajribasi to‘g‘risida ma’lumot berilishi mumkin.