Umumiy biologiya

                     

---

    Asalarilarning g’o’zani changlashi. 
Tajribaning maqsadi. Changlashning paxtaning hosildorligiga ko‘rsatadigan ta‘sirini 
aniqlash. 
    Tajriba  o‘tkazishdan  oldin  o‘qituvchi  talabalarga  g‘o‘zada  gul  ichida  va  gul 
tashqarisida  nektarniklar  bo‘lishini  hamda  asalarilar  gul  ichidagi  nektarnikka 
qo‘ngandagina ular chetdan changlashini eslatib o‘tdi. 
   So‘ngra  o‘quvchilar  yigirma  tup  g‘o‘zani  tanlab  oldilar  va  ulardan  o‘n  tupini 
asalarilar chetdan changlamasligi uchun doka xalta kiygizib qo‘ydilar, qolgan o‘n tupi 
esa ochiq qoldirildi- asalarilar g‘o‘zalarga o‘rgatildi. 
     Bu  usul  paxtaning  hosildorligini  15—20%  oshirdi  yoki  gektaridan  5—6  st  ko‘p 
hosil  olinadigan  bo‘ldi..  Bundan  tashqari,  o‘quvchilar  asalari  changlagan  paxta 
ko‘sagi  yirik  bo‘lishini  payqadilar.  Asalarilar  changlagan  paxta  4—5  kun  ilgari 
yetildi.  Asalarilar  o‘rgatilganda  ularning  soni  15—20  baravar  ortdi,  paxta  asalining 
olinishi  esa  20—25%  ko‘paydi.  Talabalar  tajribalar  o‘tkazib,  seleksionerlar  g‘o‘za 
gulining  tuzilishidagi  xususiyatlarini  e‘tiborga  olib,  gul  ichidagi  nektarnikdan  ko‘k 
nektar  ajralishi  bilan  fark,  qiladigan  yangi  navlarni  ishlab  chiqishlari  kerak  degan 
xulosaga keldilar. 
    Talabalar  qishloq  xo‘jaligi  ekinlarini  asalarilar  changlashi  tug‘risida  olgan 
bilimlarini mustaxkamladilar, kengaytirdilar va chuqurlashtirdilar; asalarichilikka doir 
qator  amaliy  o‘quv  va  malakalar  hosil  qildilar.  Bundan  tashqari,  talabalar  o‘tkazgan 
tajribalar qishloq xo‘jaligi ekinlarining  hosildorligiligini oshirish va asalari miqdorini 
ko‘paytirish uchun bunday ishlarni katta maydonlarda o‘tkazish zarurligini ko‘rsatdi. 
Asalarilarni kerakli o‘simliklarni changlashga yo‘naltirish mumkinligiga o‘quvchilar 
ishonch hosil qildilar. 

---

        Ekinlarni  zaxarlш  kimyoviy  moddalar  bilan  ishlaganda  asalarilarni  boshqa