Umumiy biologiya

Asalarilarnnng sun’iy ravishda g’uj bulishini kuzatish. 
     Talabalarga  asalarilarnnng  tabiiy  g‘uj  bo‘lishidan  tashqari,  ularning  sun‘iy 
g‘ujlanishini,  g‘uj  asalarilarni  sun‘iy  tanlashni  ko‘rsatish  mumkin.  Asalarilarnnng 

---

tabiiy ravishda g‘uj bo‘lishini kutmasdan ular oilasini urchitishning amaliy usullarini 
qo‘llanib,  talabalar(-)  hayvon  organizmi  tabiatini  odam  o‘zi  hoxlagan  tomonga 
o‘zgartirib,  asalari  oilasining  hayotini  boshqarishi  mumkin  ekanligiga  ishonch  hosil 
qiladilar. 
 Bu quyidagicha amalga oshiriladi. 
    Bitta  baquvvat  asalari  uyasidan  zapas  asali,  qo‘yilgan  tuxumlari  va  lichinkalari 
bo‘lgan  ikki-uch  ramka olinadi.  Bu  ramkalar oldindan tayyorlab qo‘yilgan  asal-.  ari 
uyasiga  ko‘chiriladi.  Ikkinchi  baquvvat  asalari  oilasidan  ham  shuncha  (ikki-uch) 
ramka olib, yana haligi asalari uyasiga ko‘chiriladi. Har xil asalari oilasidan olingan 
asalarilar  bir-biri  bilan  urishmasligi  uchun  har  ikkala  oiladan  ko‘chirib  kelingan 
asalarilar  ustidan  shakar  yoki  asalning  suyuq,  eritmasi  purkaladi.  Asosiy  asalari 
oilasidan  ramkalarni  olganda,  ona  asalari  aralashib  qolmasligi  uchun  ramkalar 
yaxshilab  ko‘zdan  kechiriladi,  ona  asalari  asosiy  oilada  qolishi  kerak.  Yangi  oila 
darrov  in  qurib  ona  asalarilarni  chiqarishga  kirishadi.  Bunday  hollarda  o‘quvchilar 
asalari  oilalarini  urchitish  yuzasidan  amaliy  malakalar  hosil  qiladilar  va  onasining 
urug‘langan  tuxumlaridan  lichinkalar  chiqishi  va  ularning  rivojlanish  protsesslarini 
kuzata oladilar. 
     Asalarichilikka  doir  o‘tkaziladigan  tajribalar  mavzusi  juda  qiziqarli  va  kengdir. 
Bilish  ahamiyatiga  ega  bo‘lgan  tajribalar  bilan  bir  qatorda,  ishlab  chiqarish 
harakteriga  ega  bo‘lgan  tajribalarni,  masalan,  qishloq,  xo‘jaligi  ekinlariga  asalarilar 
changlashining  ta‘siri,  asalarilar  hayot  faoliyatiga  temperatura  va  namlikning  ta‘sir 
etishi  hamda  ekinlarga  zaharli  kimyoviy  moddalarning  va  boshqalar  sepilganda 
asalarilarni boshqa joyga ko‘chirishga doir tajribalar o‘tkazish mumkin.