Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини

Адабиётлар: 
1. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 30.08.2018 йилдаги 
“Давлат солиқ хизмати органлари ходимларини қайта тайёрлаш ва 
уларнинг малакасини ошириш тизимини такомиллаштириш чора-
тадбирлари тўғрисида”ги 704-сон қарори./ ҚҲММБ, 05.09.2018 й., 
09/18/704/1828-сон. 
2. Ахраров Б.С., Джураева К.Г. Ахборот-коммуникация технологиялари ва 
улардан фойдаланиш. Ўқув қўлланма. Тошкент, “El-Press”-2012 йил. 
3. 
Джураева К.Г. Давлат солиқ хизмати органлари ходимларининг 
малакасини оширишни масофавий ташкил этиш ва услубий таъминотини 
яратиш. 
4. “Замонавий таълим” илмий-амалий журнали. 2017 йил, май. 5-сон. 11-16 
б. 
INFORMATIKANI O’QITISHDA GRAFIK ORGANAYZERLARDAN 
FOYDALANISH 
Q.M. Karimov, Sh.Q. Karimova 
Qarshi DU, G’uzor tumani 38-maktab 
Bugungi kunda mustaqil taraqqiyot yo`lidan borayotga mamlaka-timizning 
uzluksiz ta`lim tizimini isloh qilish va takomillashtirish, yangi sifat bosqichiga 
ko`tarish, unga zamonaviy o’qitish texnologiyalari va axborot texnologiyalarini 
joriy etish, hamda ta`lim samaradorligini oshirish muhim hisoblanadi. 
«Informatika» fanini o‘qitish samaradorligini oshirish o‘quv mashg‘ulotlarini 
tashkil etish, hamda o‘tkazishda pedagogik va axborot texnologiyalaridan keng 
foydalanish, o‘qitish mazmuniga mos dasturiy ta’minotini ishlab chiqish, hamda 
metodni tanlash ularni о`quv jarayoniga joriy etish asosiy vazifalardan hisoblanadi. 
Ushbu vazifalarni dolzarbligini e’tiborga olgan holda «Informatika» fanini 
o‘qitishda grafik organayzerlardan foydalanish holatini o‘rganish, tahlil etish, 
ulardan samarali foydalanish metodikasini, mos uslubiy tavsiyalarni ishlab chiqish 
zarur. 
Informatika darslarida ta’lim oluvchilarning analitik qobiliyatlari, taqqoslash 
orqali mantiqiy aloqalar, umumiy qonuniyatlarni o’rnatish, tizimli fikrlash 
qobilitatlari, muammoli masalalar yechish ko’nikmalari rivojlantirish kerak. Buning 
uchun fan o’qituvchilari ma’lumotlarni tartiblashtirish, taqqoslash, o’zaro aloqalarni 

---

484 
o’rnatish imkonini beruvchi metodlardan va vositalardan foydalansa bo’ladi. 
Bunday qobiliyatni rivojlantirishda grafikli organayzerlar yordam beradi. 
Grafik organayzer (tashkil etuvchi) – fikriy jarayonlarni ko’rgazmali taqdim 
etish vositasidir. 
Ular ma’lumotlarni tarkiblashtirish va tarkibiy bo‘lib chiqish usul va 
vositalari, o‘rganilayotgan tushunchalar (hodisalar, voqealar, mavzular va shu 
kabilar) o‘rtasida a’loqa va a'loqadorlik o‘rnatishga o‘rgatadi. Tahliliy 
ma’lumotlarni ko‘rgazmali taqdim etish usullari va vositalari sifatida 
organayzerlarning vazifasi muhim hisoblanadi. 
Grafik organayzerlarga “Baliq skeleti”, “BBB”, “Konseptual jadval”, 
“SWOT-tahlil” ,“Venn diagrammasi”, “Insert”, “Klaster”, “T-jadval”, “Nima 
uchun?”, “Qanday?” va boshqalar kiradi. Ularni darsni mustahkamlash qismida 
qo’llash samarali hisoblanadi. Masalan, umumiy o’rta ta’lim maktablarining 9-
sinfida Informatika fanidan Paskal dasturlash tilini o’rgatishda “SWOT-tahlil” 
metodidan foydalanishni ko’raylik.Metodning maqsadi: mavjud nazariy bilimlar va 
amaliy tajribalarni tahlil qilish, taqqoslash orqali muammoni hal etish yo‘llarni 
topishga, bilimlarni mustahkamlash, takrorlash, baholashga, mustaqil, tanqidiy 
fikrlashni, nostandart tafakkurni shakllantirishga xizmat qiladi.