O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

KVP tashkil etilish tamoyillari: 
Xizmat ko'rsatish territoriyasidagi aholi soniga ko'ra KVP lar UzRSSVning 
1996 y.30.05 464-sonli va kushimcha 1996 y.08.10. 692-sonli, 2004 y. 535-sonli 
buyruqlari asosida tashkil etilmoqda. 
KVP larda  shtat me'yorlari 
 
 
Lavozimlar nomi 
Xizmat ko'rsatiladigan aholii soni (minglarda) 
 
Kategoriya (tip) 
1 
t. 
1,5-2,5 
2 
t. 
2,5-3,5 
3 
t. 
3,5-5 
4 
t. 
5-7 
1.  Xizmat ko'rsatiladigan aholii 
soni 
1,0 
2,0 
3,0 
4,0 
2.  Umumiy amaliyot shifokori  
1,0 
1,0 
1,0 
1,0 
3.  Fel'dsher 
1,0 
1,0 
1,0 
1,0 
4.  Akusher 
1,0 
1,0 
2,0 
2,0 
5.  Patronaj hamshirasi 
- 
0,5 
1,0 
1,0 
6.  Fiz.xonasi hamshirasi 
0,5 
0,5 
0,5 
1,5 
7.  Muolaja xonasi 
- 
1,0 
1,0 
1,0 
8.  Laborant 
1,0 
1,0 
1,0 
1,0 
9.  Sanitarka 
1,0 
1,0 
1,0 
1,0 
10
. 
Sanitar-fel'dsher 
0,5 
0,5 
1,0 
1,0 
11
. 
Privivka xonasi hamshirasi 
- 
- 
0,5 
0,5 
 
Jami 
7,0 
9,5 
13,0 
15 
 
Sanitar avtomashinasi bor bo'lganda qo’shimcha  xaydovchi  lavozimi 
kiritiladi. 

---

103 
 
Bizning respublikamizda tibbiy xizmat tizimi va aholi salomatligi holatini 
har tomonlama o'rganib chiqilgach 1996 yilning may oyida O'zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan "Qishloq joylarning  ijtimoiy 
infrastrukturasini rivojlantirish dasturi to'g'risida" gi Qarori qabul qilindi. Bu qaror 
qabul  qilingan  kundan  boshlab  qishloq  joylarda  tibbiy  muassasalar 
restrukturizasiyasi va yangi tibbiy muassasalar - qishloq vrachlik punktlari (QVP) 
qurilishi boshlandi. Strategik rejada  ikki bir-biriga bog'liq komponentlarni 
rivojlantirish ko'zda tutilgan: 
Birinchidan,  qishloq  sog'liqni  saqlash  tizimini  restrukturizasiya  va 
integrasiya qilish; 
Ikkinchidan, tibbiy amaliyotni umumaliyot shifokori yoki oilaviy tibbiyotga 
qaratilgan holda rivojlantirish. 
Yuqoridagilarni e'tiborga olib yetishmovchiliklarni tuzatishni hisobga olgan 
holda sog'liqni saqlashni islohot qilishning yo'naltirilgan dasturi ishlab chiqildi. 
Resurslarning yetishmovchiligini hisobga olgan holda Respublika rahbariyati 
tomonidan asosiy yo'nalishlar aniqlab berildi - qishloq joylarda birlamchi tibbiy 
xizmatni kuchaytirish, ya'ni ham moddiy, ham material resurslarni, xizmatlarni 
stasionar va ixtisoslashgan muassasalardan birlamchi xizmat ko'rsatuvchiga - 
qishloq vrachlik punktlarga (QVP) yo'naltirish. QVPlar esa o'z navbatida QVA va 
FAPlar faoliyatini o'z ichiga oladi. 
Kiritilgan o'zgartirishlar natijasida O'zbekistonning qishloq xududlarida 
tibbiy yordam ko'rsatishning ikki bosqichli tizimi yaratildi. Tashkil qilingan 
QVPlari xizmat ko'rsatish xududida yashayotgan aholiga barcha birlamchi xizmat 
ko'rsatish uchun javobgardirlar, profilaktika va sog'lom turmush tarzi elementlarini 
targ'ib va tadbiq etishni hisobga olgan holda. Qishloq aholisiga birlamchi tibbiy 
xizmatni tashkil qilish gospitalizasiya darajasi va ixtisoslashgan xizmatlarga 
ehtiyojini kamaytirish imkonini yaratdi. 
Mazkur tashkiliy tarkibning ikkinchi darajasida markaziy tuman kasalxonasi 
joylashgan. Uning tarkibida tuman poliklinikasi va ambulatoriya tuzilmalari 
mavjud. Tuman markaziy kasalxonasining tarkibidagi ambulatoriya-poliklinika 
tizimining mavjudligi bir tomondan pasientlarga konsul'tativ yordam hajmini 
oshirish bo'lsa, ikkinchi tomondan esa - stasionarga jo'natilayotgan pasientlar 
miqdorini kamaytirish imkonini yaratdi. 
QVP tizimini tuzishda ahamiyatga ega bo'lgan bitta elementni e'tiborga olib  
o'tish kerak. Shu davrgacha faoliyat ko'rsatib kelgan birlamchi tizim birinchi 
navbatda turli regionlarda shart-sharoitlarning o'ziga xosligi bilan bog'liq edi - 
yashayotgan aholi zichligining turliligi, xudud harakteri, yo'llarning mavjudligi va 
h.k. bu sharoitlar albatta keyinchalik ham saqlanib qoladi.  
Shuning uchun QVPlar darajalari bilan bir-biridan farq qiladi. Hozirgi 
paytda bir necha ya'ni 3-5 ta turdan ko'p bo'lmagan QVPlar mavjud bo'lib, ular bir-
biridan tibbiy xodimlar soni, xonalar maydoni, qo'shimcha imkoniyatlarning 
mavjudlili, masalan, stomatologik kabinetning mavjudligi bilan farq qiladi. 
Sog'liqni saqlash tizimiga islohotlar ta'sirining samaradorligini oshirish 
borasida Vazirlar Mahkamasining 100-sonli qaroriga asosan islohotlar nafaqat 

---

104 
 
QVPlarda, balki boshqa birlamchi tibbiy-sanitariya xizmati muassasalarida ham 
o'tkazilishi ko'zda tutilgan. Shuning uchun tajriba o'tkazilayotgan tumanlardagi 
barcha QVA va FAPlar ma'muriy nuqtai jihatdan o'zining uchastkalari bilan 
birlashtirildi va QVA+FAP komplekslari tashkil qilindi. Bu komplekslarga yuridik 
nuqtai nazardan QVPlarga o'xshab mustaqil yuridik shaxs maqomi berildi. 
Birlamchi tibbiy muassasalarning samarali faoliyati zarur bo'lgan kadrlar 
potensiali mavjudligida olib borilishi mumkin, xuddi, shu davrgacha O'zbekistonda 
bo'lmagan universal shifokorlar,  umumamaliyot shifokorlarning  mavjudligi. 
Demak, umumamaliyot shifokorlarini tayyorlash islohotlar dasturida ko'rsatib 
o'tilgan bir qator masalalarni yechishda juda muhimdir. 
Umumamaliyot shifokorlarini tayyorlashda qanday qiyinchiliklarni yengib 
o'tilganligi haqida gapirish uchun umumamaliyot shifokorining (oilaviy shifokor)