Fizika8 Uzb i-bob 1-26. pmd

15-§. Elektr qarshilik

---

44
II bob. Elektr toki
Tok manbayi, lampochka va kalitdan iborat elektr zanjirni yig‘ing va kalitni ulang.
Elektr lampochkaning qanday yonishiga e’tibor bering. Kalitni uzib, lampochkaga
ketma-ket tarzda 0,5 m uzunlikdagi nixrom simni ulang. Kalitni ulab, lam-
pochkaning qanday yonishini kuzating. Bu safar lampochka xira yonishi sababini
tushuntiring.
16-§. ZANJIRNING BIR QISMI UCHUN OM QONUNI
Tok kuchining kuchlanishga bog‘liqligi
Tok manbayi, nikelin spiral, ampermetr, voltmetr va kalitdan iborat
elektr zanjirni yig‘aylik. Kalit ulanganda voltmetr 2 V ni, ampermetr
0,5 A ni ko‘rsatsin (59-rasm).
Tok manbayiga boshqa bir shunday tok manbayini ketma-ket ulaylik.
Zanjir kaliti ulanganda voltmetr 4 V kuchlanishni, ampermetr esa 1 A
tok kuchini ko‘rsatadi, ya’ni spiralda kuchlanish ham, tok kuchi ham
2 marta ortadi (60-rasm).
Xuddi shunday tok manbayi soni 3 taga yetkazilsa, spiraldagi
kuchlanish ham, tok kuchi ham 3 marta ortadi.
Tajriba shuni ko‘rsatadiki, o‘tkazgich qarshiligi o‘zgarmas bo‘lganda
unga qo‘yilgan kuchlanish necha marta ortsa, undagi tok kuchi ham
shuncha marta ortar ekan.