Magistratura bo’limi qo’lyozma huquqida

3.Moliyaviy 

imtiyozlar 

Turli  shakllarda  subsidiyalar  berishni  qamrab  oladi,  ya’ni  kommunal 

xizmatlar  uchun  past  narxlarni,  er  uchastkalari  va  ishlab  chiqarish 

joylariga  pasaytirilgan  ijara  to’lovlarini  to’lashni  (sh.j.  uzoq  muddatli 

ijara  va  subijaraga  berish  imkoniyatlarini),  shuningdek,  davlatning 

imtiyozli kreditlarini qamrab oladi. 

4. Ma’muriy 

imtiyozlar 

Investorlarga  infrastruktura  vositalaridan  foydalanish  huquqlari 

berishni,  korxonalarni  ro’yhatdan  o’tkazish  jarayonini  hamda  chet  el 

fuqarolarini  kelish  va  ketish  rejimlarini  qisqartirishni,  shuningdek, 

biznesni qo’llab-quvvatlashga doir turli xizmatlarni ko’rsatishni (bozor 

kon’yukturasi  bo’yicha  tezkor  ma’lumotlarni  taqdim  etish,  biznes-

rejalarni tayyorlash va boshqalarni) qamrab oladi. 

 

Shuni  alohida  ta’kidlab  o’tish  kerakki,  EIHlarni  tashkil  etish  orqali  quyidagi 

natijalarga 

erishish 

mumkin: 

iqtisodiyotni 

modernizatsiyalash 

va 

diversifikatsiyalash,  milliy  iqtisodiyotni  jahon  iqtisodiyotiga  integratsiyalashuvi, 

iqtisodiyotni erkinlashtirish, xorijiy va mahalliy kapitalni jalb etish, jahon bozoriga 

raqobatbardosh  mahsulotlar  ishlab  chiqarish,  xom  ashyo  eksportini  tayyor 

mahsulot eksportiga aylantirish, mamlakatga valyuta tushumlarining kirib kelishini 

ta’minlash,  moliya  sohasini  rivojlantirish,  inson  salohiyatiga  investitsiyalarni 

ko’paytirish,  mamlakat  hududarini  har  tomonlama  rivojlantirish,  qo’shimcha  ish 

o’rinlarini yaratish, aholi turmush darajasi va farovonligini oshirish va hokazo.  

                                                           

9

 Muallif tomonidan iqtisodiy adabiyotlarni o’rganish asosida tuzildi. 

---

17 

 

Shubhasiz,  dunyo  amaliyotida  yaxshi  niyatlar  bilan  tashkil  etilgan  erkin 

iqtisodiy  hududlar  faoliyati  muvaffaqiyatsizlikka  uchraganlari  ham  yetarlicha 

topiladi. Masalan, Shri Lanka, Gvatemala, Liberiya, Senegal va boshqa davlatlarda 

turli  ko’rinishdagi  EIZlar  butkul  faoliyatini  to’xtatdi.  Buning  asosiy  sabablari 

sifatida 

siyosiy 

(mamlakatdagi 

umumiy 

nobarqarorlik, 

fuqarolar 

kelishmovchiliklari),  iqtisodiy  (investor  nuqtai  nazaridan  juda  murakkab 

investitsion  qonunchilik),  tashkiliy  (ma’muriy  boshqaruv,  qog’ozbozlik,  yomon 

reklama) omillarni ko’rsatish mumkin. 

Xulosa  qilib  shuni  aytish  mumkinki,  EIHlar  XX  asrning  ikkinchi  yarmida 

iqtisodiyotda  eng  ko’zga  ko’ringan  institutsional  innovatsiyalardan  biri  sifatida 

qayd  etilgan.  O’zining  jozibadorligi  bilan  ajralib  turuvchi  bu  hududlarni  tashkil 

etish tajribasini dunyo mamlakatlari misolida ko’rib chiqish va o’rganish mustaqil 

respublikamizda olib borilayotgan iqtisodiy  islohotlar uchun foydalidir.