3-амалий маш ғулот: тана ҳарорати, пульс, артериал босим ва нафас олишни аниқлаш. ҚОн айланишига таъсир этиш чоралари

Болаларда нафас ҳаракатларининг сони 
 
 
 Боланинг ёши 
 
Бир минутдаги нафас сони 
 
Чақалоқ 
40 – 50 
1 – 2 ой 
35 – 48 
1 – 3 ёш 
28 – 35 
4 – 6 ёш 
24 – 26 
7 – 9 ёш 
21 – 23 
10 – 12 ёш 
18 – 20 
13 – 15 ёш 
17 – 18 
Беморлар кўкрак қафасида нафас ҳаракатларини кузатиб бориш, нафас 
ҳаракатларининг частотаси, ритм чуқурлигининг ўзгариши, нафас турининг 
ўзгаришини аниқлашга, нафас қисишининг хусусиятини билиб олишга имкон беради. Бу 
кузатувлар касалликни аниқлашга ёрдам бериб, уни ҳамширалар ҳам бажарса бўлади. 
Нафас ҳаракатларини бемор сезмайдиган қилиб санаш керак. Қўлни бемор кўкраги устига 
қўйиш ёки пульсни санагандек унинг қўлини ушлаб туришнинг ўзи кифоя. Бемор 
нафасининг кузатилаётганлигини билиб қолса, у нафас ҳаракатларининг миқдорини, 
маромини ва хусусиятини бехосдан ўзгартириши мумкин. 
Нафас қисиши, ҳансираш (диспноэ). Нафас тезлиги, мароми ва чуқурлигининг 
бузилишига нафас қисиши дейилади. Нафас қисиши беморларга ҳамиша 
сезиларвермайди. Беморнинг нафаси жуда қаттиқ қисилиши, кислород танқислигига яъни 
асфиксияга олиб келади. Тиббиёт ҳамшираси нафас қисиши ва бўғилиш хусусияти устида 
олиб борган кузатувларини шифокорга хабар қилиш лозим, бу шунинг учун зарурки, 
нафас қисиши баъзан уйқу вақтида сезиларли бўлади, бўғилиш ҳуружлари эса аксари 
кечаси тутади. Нафас қисиш ва бўғилишда беморни парвариш қилиш шу ўзгаришларни 
келтириб чиқарган сабабларга қараб турличадир. Нафасни енгиллаштириш учун кўпинча 
қуйидаги ишлар бажарилади: 
1). Беморнинг кўкрагини қисиб турадиган кийимларини ечиш ва оғир адёлларни 
олиб ташлаш;
2). Беморнинг нафас ҳаракатларини енгиллаштириш учун уни қаддини баланд 
қилиб ётқизиш. 
3). Хонага соф ҳаво киритиш; 
4). Беморни кислород баллони билан нафас олдириш лозим.