Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

Иккинчи кичик муаммо: Бозор мувозанатини таъминлайдиган шарт 
Кичик 
муаммонинг 
ечимини 
топишга 
ёрдам 
берувчи 
муаммоли 
саволлар: 
Минимал 
ва 
максимал 
баҳолар 
ўрнатилиши кимлар учун фойдали? 
Минимал баҳо мувозанат баҳодан 
юқори ўрнатиладими ёки паст? 
Бозорда 
қандай 
ҳолларда 
товар 
ортиқчалиги пайдо бўлади? 
Максимал 
бахолар 
ўрнатилганда 
бозорда қандай ҳолат юз беради? 
“Қора бозор”нинг вужудга келиши 
натижасида баҳолар қандай ўзгаради? 
“Қора бозор”да маҳсулотнинг баҳоси 
қандай аниқланади? 
  
  
Ечими: 
Берилган йўналтирувчи саволларга 
жавоб беришади: 
Минимал 
баҳолар 
ишлаб 
чиқарувчиларни химоя қилиш мақсадида ва 
махаллий саноатни ривожлантириш учун 
давлат томонидан ўрнатилади. Максимал 
баҳо эса, истеъмолчиларни химоя қилиш 
мақсадида ўрнатилади. 
Минимал баҳо мувозанат баҳодан 
юқори ўрнатилади. 
Давлат томонидан минимал баҳолар 
ўрнатилганда 
ишлаб 
чиқариш 
хажми 
кўпайиб таклиф хажми талаб хажмидан кўп 
бўлади ва бозорда профецит юзага келади.
Талаб хажми таклиф хажмидан ошиб 
кетади ва бозорда товар танқислиги юз 
беради. 
Максимал баҳо ўрнатилганда товар 
танқислиги пайдо бўлади ва давлат ўз захира 
фондидан етишмаётган товарни бозорга 
чиқармаса натижада “Қора бозор” ташкил 
топади ва товарнинг баҳоси мувозанат 
баҳодан юқорига кўтарилиб кетади.
Белгиланган баҳоларда таклиф хажми 
топилади ва ушбу таклиф миқдори талаб 
функциясига тенглаштирлиб “Қора бозор” 
да 
маҳсулотнинг 
баҳоси 
келтириб 
чиқарилади. 
Қисқача хулоса. Агар бозорга хеч қандай ташқи куч таъсир кўрсатмаса бозорнинг ўзи 
автоматик равишда мувозанатликка эришади.