Qandsiz diabet (Diabetus insipidus-tamsiz diabet) kelib chiqish mexanizmi Qandsiz diabet bu adg

AntiDiuretikGarmon sintezining boshqarilishi 

ADG sintezlanishiga 2 muhim omil juda katta taʼsir qiladi. Bulardan birinchisi qon osmolyarligining 

oshishi boʻlsa, ikkinchisi qon hajmining kamayishi hisoblanadi.  

1.  Qonning normal holatdagi osmolyarligi 1L erituvchida erigan zarrachalar sonini bildiradi va 

normada 285mOsm/L ni tashkil etadi. Osmolyarligning maʼlum darajada oʻzgarishi ADG 

sekretsiyasining regulyatori hisoblanadi. Osmolyarlikning 1% ga oʻzgarishi ADG sekretsiyasining 

oʻzgarishiga olib keladi.  

Hozirgina koʻrib chiqilgan Aldosteron sintezi hisobiga Na

+

 ionlarining qonga oʻtish mexanizmini koʻrib 

chiqdik. Demakki ionlar hisobiga qon osmolyarligi oshyapti, natijada oʻz-oʻzidan ADG mexanizmlari 

boshlanib ketadi va Na ortidan suv ham absorbsiyalanadi. (oddiygina qilib tuz suvni tortadi yoki 

osmos hodisasi desak boʻladi). 

-bu jarayon qanday kechishini bildik ammo osmolyarlik oʻzgarishi qanday aniqlanadi? Bu savolga 

javob: osmoretseptorlar orqali. Osmoretseptorlar gipotalamus hamda aorta yoyida uchraydi hamda 

qon tomirlardagi ozgina oʻzgarishlarni ham qabul qiladi. 

2.  Sirkulatsiyadagi qon hajmining, yurak sitolik hajmining hamda qon bosimining kamayishi ADG 

sekretsiyasi oshishiga taʼsir qiladi. (bunga sabab esa kamaygan hajmni tiklash uchun 

reabsorbsiyani kuchaytirishga urinish yaʼni ADG sintezini oshirish hisoblanadi) 

3.  Shuningdek  

  RAAS aktivlanishi ADG sintezini oshiradi 

  tana haroratining oshishi ADG sintezini oshiradi 

  baʼzi dori vositalari (b-adrenoretseptor agonistlari, fenobarbital, karbomazepin...) ADG ni 

oshiradi 

  ogʻriqli stresslar ADG sintezini oshiradi 

  qusish, koʻngil aynishi kabi holatlarda ADG sekretsiyasi oshadi 

  tana haroratining pasayishi ADG sintezini kamaytiradi 

  Spirtli ichimliklar ADG sintezini kamaytiradi 

  ADG neyronlarining kattaligi, ADG sekretsiyasi va qondagi konsentratsiyasi erkaklarda 

ayollarga nisbatan kattaroq 

  Cortizol va tiroid garmonlar ADG chiqarilishini cheklaydi 

---