Texnologiyasi instituti

 
 
 
4.1-rasm.  Detallar qirqimiga ishlov berish. 
Kiyim  tashqi  ko`rinishini  yaxshilash  va  tikilgan  paytdagi  dastlabki  shaklini  uzoq  vaqt 
saqlash  uchun  ko`ylak  tikishda  xilma-xil  qotirmalar  ishlatiladi.  Bunday  qotirmalar  yoqa,  bort,  
cho`ntak qopqoq, manjet va boshqa bezak detallar tikishda ishlatiladi. 
 
Qotirmani  asosiy  detal  shaklida,  chok  haklari  qoldirmay  yoki  ag`darma  chok  bilan  ti-
kiladigan cheti chokka 0,1 - 0,2 sm. kirib turadigan qilib bichiladi. 
 
Ko`ylak tikishda  yorib dazmollanadigan choklarning qirqimlari chok tikilmasdan oldin, bir 
tomonga yotqazib dazmollanadigan choklarning qirqimlari esa chok tikilgandan keyin maxsus (51-
A kl., 208-A kl.) mashinalarda  yo`rmalanadi, kam titiladigan  gazlamalarnin chetlari esa arratishsi-
mon qilib kertib qo`yiladi. 
  
Kiyimni  odam  gavdasiga  moslash    va  kiyimni  gavdaga  yaxshi  yopishib  turadigan  qilish 
uchun  asosiy  detallarda  vitochka  qilinadi.  Vitachkaning  kengligi  (chuqurligi  )  va  vitachkalar  soni  
kiyim    gavdaga  qay    darajada    yopishib  turishiga  bog`liq  bo`ladi.  Vitachkalar  kiyim  ko`krak 
qismida va bel qismida bo`lishi mumkin.                    
Kiyimning  bel  qismidagi  vitachkalar  kiyim  gavdaga  yopishib  turishi  uchun  zarur.  Yеngil 
ko`ylaklarda  vitachkalar  yaxlit  bo`ladi.  Vitachkalarni  tikish  uchun  detalga  ikkita  belgi  chiziq 
qo`yiladi.  Birinchi  chiziq  detalning  bukish  chizig`i,    ikkinchi  chiziq  detalning  kyengligini  bel-
gilovchi chiziq bo`ladi.  Birinchi chiziq bo`yicha detal o`ngi ichkariga qaratib bukiladi  va  ikkinchi  

---

 
68 
belgi  chiziq bo`ylab biriktirib  tikiladi.  Vitachka  detal chetidan boshlangan bo`lsa (5.1.1-rasm, a), 
detal  qirqimi  tomonidan  boshlab  tikiladi.  Detal  o`rtasida  joylashgan  vitachka    (  b  )  esa  uning  bir 
uchi  tomonidan  boshlab  tikiladi.    Vitachkaning  bir  uchi  taxlama    hosil  qiladigan  bo`lsa,  oldin  
vitachka  uchini  detal  ko`ndalangiga  biriktirib  tikiladi,    keyin  detalni  burchak  qilib  burib,    belgi 
chiziq bo`ylab  tikiladi ( v ). Vitachkalar modelga qarab yorib dazmollanishi mumkin ( g ).