Texnologiyasi instituti

 
Detallarga  boshlang`ich  ishlov  berish 
 
Boshlang`ich  ishlov  berishga  detallarni  turg`unlashtirish,    kiyim  qirqimlariga  ishlov  berish 
kiradi.  Kiyimning  yoqasi,  bortlari,  cho`ntak  qopqoqlari  va  manjetlariga  turg`unlik  berish  uchun 
ularga  yelim  kukuni  qoplangan    xilma-xil  qotirmalar  ishlatiladi.  Bunday  qotirmalar    kiyimni 
kimyoviy  tozalashda  ishlatiladigan  xlorli  eritmalarga,  sovun  eritmasiga,  qaynatishga  va  yuvishga 
chidamli bo`ladi. Bu qotirmalar kiyim tashqi ko`rinishini yaxshilaydi va berilgan dastlabki shaklni 
uzoq vaqt saqlay oladigan bo`ladi.  
 
Qotirma asosiy detal shaklida, chok haklari qoldirmay yoki ag`darma chok bilan tikiladigan 
cheti chokka 0,1- 0,2 sm kirib turadigan qilib bichiladi. Detallar tikilmasdan oldin, ularga qotirma 
yopishtiriladi.  Yopishtirishda  qotirma  namlanmaydi,  dazmollovchi  sathning  harorati  140-160  gra-
dus S, ta`sir etish vaqti 10 -30 sek, bosim 0,5 Mpa bo`ladi. 
 
Ayollar  va  qiz  bolalar  ko`ylaklari  tikilayotganda  biriktirma  choklarning  barcha  qirqimlari 
maxsus 51-A kl., 851 kl., 208-A kl., 8515 kl. mashinalarida yo`rmalanib chiqiladi. Yorib dazmolla-
nadigan  choklarning  qirqimlari  chok  tikilmasdan  oldin,  bir  tomonga  yotqazib  dazmollanadigan 
choklarning qirqimlari esa chok tikilgandan keyin yo`rmalanadi (4.1-rasm, a). Tabiiy shoyi, duxoba 
kam titiladigan bo`lgani uchun ularning qirqimlarini arratishsimon qilib kertib qo`yilsa ham bo`ladi 
(b).  Sintetik  materiallarning  qirqimlariga  issiqlik  ta`sir  ettirib,  eritilib,  so`ngra  sovitilsa,  qirqimlari 
titilmaydigan bo`ladi. 
 
Adiplar ichki qirqimi,  yeng  uchi  mag`izi,  cho`ntak mag`izi,  yoqa o`mizi  mag`izining ichki    
qirqimlari yo`rmalanadi (v). Asosiy detal qirqimlari bukilib, yopiq qirqimli qilib tikiladi (g). Ayrim 
detallar qirqimi mag`iz qo`yib tikiladi (d). 
%
100



а
я
э
Т
Т
Т
ВСКФ
%
100



я
я
э
Т
Т
Т
МСОФ

---

 
67 
 
Maxsus  moslama  (mag`izlagich)  yordamida  detal  chetiga  maxsus  tasma  ikki  buklanib 
bostirib  tikiladi  (e).  Mag`iz  chok  bilan  yeng  uchi,  kiyim  etagi,  yeng  va  yoqa  o`mizlari  tikiladi. 
Bezak  beykani  qo`sh  ignali  mashinada  maxsus  moslama    (buklagich)  bilan  bukib,  bir  yo’la  ikkita 
parallel baxyaqator yuritib tikish mumkin (j).