3. Kichik innovatsiya firmalarning xususiyatlari
Yangilik kiritishni o‗zlashtirishda kichik innovatsiya firmalarning
samaradorligi ko‗pincha yirik firmalarnikidan yuqori bo‗ladi. Bu ilmiy –
tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlarni bajarishda kichik korxonalarning
o‗ziga xos xususiyatiga ega ekanligi va afzalligi bilan asoslanadi. Yangiliklar
kiritishda kichik korxonalarning quyidagi afzalliklarini ajratib ko‗rsatish
mumkin:
- xodimlarning fidokorligi, uyushganligi, tashabbuskorligi;
- moliya sohasida – nisbatan kapital sig‗imi past ekanligi;
- rahbarlarning shaxsiy o‗rnak ko‗rsatishi sansalorlikning kamligi,
«tadbirkorolik ruhi», xatarni qabul qilish qobiliyati, ichki komunikatsiyada
yuzma-yuz bo‗lish, ichki muammolarga sezuvchanlik;
- marketing sohasida – talabning o‗zgarishini tezda sezish.
Kichik korxonalar yangilik kiritish ishlarini tezda amalga oshiradilar va
tadbiq etadilar, bunda ishlar yirik korxonalar uchun kelajagi yo‗q yoki
xasharli bo‗lib ko‗rinishi mumkin. Ular tezlikda noyob yangiliklarni
o‗zlashtirishga kirishadilar, chunki tubdan yangi bo‗lgan mahsulotlarni ishlab
chiqarishda yirik ilmiy bo‗linmalarning barqaror bo‗lib qolgan tadqiqot
yo‗nalishlarining ahamiyati pasayib boradi, bunday jamoalarni noyob
kashfiyotlarga jalb etish qiyin kechadi.
AQSH Milliy ilmiy fondi malumotlariga qaraganda ilmiy tadqiqot
ishlanmalariga sarf etilgan xar-bir dollar, xodimlari 500 kishigacha bo‗lgan
kichik, o‗rta kompaniyalarga nisbatan (xodimlar soni 1000kishi) firmalarda 4
marta ko‗p yangilik yaratgan. Yirik korparatsiyalarga (kishilar soni 10.000)
nisbatan esa 24 baravar ko‗p yangilik yaratilgan. Bu kichik firmalarda ilmiy
salohiyat samaradorligi yuqori ekanligini ko‗rsatadi. Bunday samaradorlik
kichik korxonalarni egiluvchan va xarakatchanligi, xatarni, sezishi,
xarakatlarni yaxshi muvofiqlashtirish, qarorlarni tezlikda qabul qilish, ishlab
77
chiqarish xarajatlarini ancha kam ekanligi hisobiga ta‘minlanadi.
Ko‗pincha tadqiqotlar, kichik firmalarda yirik firmalarga nisbatan kishi
boshiga ikki baravar ko‗proq yangilik yaratishni ko‗rsatadi.
Tizimga tushirilgan yaxlit maqsadga yo‗naltirilgan yangilik kiritish
dastlab imkoniyatlarni tahlil etishdan boshlanadi. Barcha imkoniyatlar tahlil
etilishi va hisobga olinishi kerak. Yangiliklarni kiritish konsepsiyasiga
asoslangan va qabul qilinishi oson bo‗lishi kerak. Yangiliklarning eng
yaxshilari tahlil etilib, vujudga kelayotgan extiyojlarni qondirishga kerak
bo‗lganda tanlab olinadi.
Yangilik kiritish oddiy, faqat bitta vazifani amalga oshirishga
yo‗naltirilgan va bo‗ysunadigan bo‗lishi kerak. Murakkab yangiliklar
ishlamaydi. Xar qanday yangilik qiyinchilik bilan o‗ziga yo‗l ochadi, agarda
bu yangilik murkkab bo‗lsa, noto‗g‗ri qarorlar qabul qilish extimoli vujudga
keladi, ularni keyinchalik tuzatish qiyin bo‗ladi, umuman tuzatish mumkin
bo‗lmasligi xam mumkin.
Yangilik kiritishning samarasi kichik miqdordan boshlanadi. Ular aniq
bitta vazifani amalga oshirish va nihoyatda sodda bo‗lishi kerak.
Dastlabki bosqichda moliyaviy va mehnat resurslarining ko‗p talab
etilmasligi uchun yangilik kiritishni oz-ozdan boshlash kerak. Bunda, ishni
qoldirish va operativ o‗zgartirishlar kiritish uchun kichik yoki cheklangan
bozorga mo‗ljal olish kerak.
Yangilik kiritishdan maqsad ilg‗orlik mavqeiga ega bo‗lish bo‗lsada,
uni qo‗llashdan maqsad albatta «Katta biznes»ni tashkil etish bo‗lmasligi
kerak. Amaliyotdan ma‘lumki, mavjud yangilik katta biznesning asosi
bo‗ladimi yoki uni kichik omad kutadimi oldindan bilib bo‗lmaydi.
78
Do'stlaringiz bilan baham: |