Iqtisodiyot va turizm


O‘zbekiston Respublikasining yirik hamkor-davlatlar bilan tashqi



Download 1,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/24
Sana18.07.2021
Hajmi1,1 Mb.
#122626
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24
Bog'liq
NAMUNA KURS ISHI e84321101f4536d7dd1227619fe92eb4

O‘zbekiston Respublikasining yirik hamkor-davlatlar bilan tashqi 

savdo aylanmasi dinamikasi (yanvar-dekabr, mln. AQSh. dollari) 

1-jadval

11

 

Davlatlar 

2017-yil 

2018-yil 

2019-yil 

Xitoy Xalq Respublikasi

 

4 754,2

 

6 433,5

 

7 620,9

 

eksport



 

2 025,5


 

2 875,4


 

2 519,0


 

import


 

2 728,7


 

3 558,1


 

5 101,9


 

saldo


 

-703,2


 

-682,7


 

-2 582,9


 

Rossiya Federatsiyasi

 

4 728,7

 

5 655,9

 

6 626,9

 

eksport



 

2 019,2


 

2 117,3


 

2 492,5


 

import


 

2 709,5


 

3 538,6


 

4 134,4


 

saldo 


-690,3

 

-1 421,3



 

-1 641,9


 

Qozog‘iston 

2 055,8

 

2 919,6

 

3 367,7

 

eksport 



1 057,6

 

1 352,2



 

1 429,7


 

import 


998,2

 

1 567,4



 

1 938,0


 

saldo 


59,4

 

-215,2



 

-508,3


 

Koreya Respublikasi 

1 387,6

 

2 159,2

 

2 755,4

 

eksport 



143,3

 

108,7



 

93,6


 

import 


1 244,3

 

2 050,5



 

2 661,8


 

saldo 


-1 100,9

 

-1 941,8



 

-2 568,2


 

Turkiya 

1 552,5

 

2 057,6

 

2 525,2

 

eksport 



877,8

 

944,8



 

1 203,6


 

import 


674,7

 

1 112,8



 

1 321,6


 

saldo 


203,1

 

-168,0



 

-118,0


 

 

 

 

                                                           

11

1-jadval. O`zbekiston Resoublikasining yirik hamkor-davlatlar bilan tashqi savdo aylanmasi



 


30 

 

davomi 

Davlatlar 

2017-yil 

2018-yil 

2019-yil 

Germaniya

 

620,0

 

778,7

 

980,1

 

eksport



 

32,5


 

53,7


 

53,9


 

import


 

587,5


 

725,0


 

926,2


 

saldo


 

-555,0


 

-671,3


 

-872,3


 

Qirg‘iziston

 

253,7

 

402,8

 

829,0

 

eksport



 

178,3


 

269,7


 

679,0


 

import


 

75,4


 

133,1


 

150,0


 

saldo 


102,9

 

136,6



 

529,0


 

Afg‘oniston 

617,8

 

604,6

 

618,0

 

eksport 



615,6

 

602,5



 

615,1


 

import 


2,2

 

2,1



 

2,9


 

saldo 


613,4

 

600,4



 

612,2


 

AQSh 

215,0

 

415,0

 

596,2

 

eksport 



32,1

 

36,8



 

29,1


 

import 


182,9

 

378,2



 

567,1


 

saldo 


-150,8

 

-341,4



 

-538,0


 

Turkmaniston 

177,9

 

302,8

 

541,9

 

eksport 



69,9

 

59,5



 

145,1


 

import 


108,0

 

243,3



 

396,8


 

saldo 


-38,1

 

-183,8



 

-251,7


 

Tojikiston 

237,9

 

390,5

 

497,0

 

eksport 



186,1

 

237,5



 

344,2


 

import 


51,8

 

153,0



 

152,8


 

saldo 


134,3

 

84,5



 

191,4


 

Litva 

265,7

 

291,2

 

466,5

 

eksport 



6,2

 

12,6



 

22,6


 

import 


259,5

 

278,6



 

443,9


 

saldo 


-253,3

 

-266,0



 

-421,3


 

Eron 

325,3

 

306,8

 

424,2

 

eksport 



267,2

 

172,9



 

219,6


 

import 


58,1

 

133,9



 

204,6


 

saldo 


209,1

 

39,0



 

15,0


 

Yaponiya 

166,2

 

707,5

 

413,6

 

eksport 



14,5

 

18,8



 

27,8


 

import 


151,7

 

688,7



 

385,8


 

saldo 


-137,2

 

-669,9



 

-358,0


 


31 

 

davomi 

Davlatlar 

2017-yil 

2018-yil 

2019-yil 

Italiya

 

175,7

 

305,5

 

402,3

 

eksport



 

22,6


 

28,1


 

26,6


 

import


 

153,1


 

277,4


 

375,7


 

saldo


 

-130,5


 

-249,3


 

-349,1


 

Ukraina

 

290,0

 

427,2

 

377,9

 

eksport



 

106,0


 

100,1


 

113,6


 

import


 

184,0


 

327,1


 

264,3


 

saldo 


-78,0

 

-227,0



 

-150,7


 

Latviya 

295,0

 

438,7

 

374,2

 

eksport 



82,3

 

46,3



 

48,9


 

import 


212,7

 

392,4



 

325,3


 

saldo 


-130,4

 

-346,1



 

-276,4


 

Hindiston 

324,9

 

286,5

 

355,5

 

eksport 



33,8

 

25,1



 

25,0


 

import 


291,1

 

261,4



 

330,5


 

saldo 


-257,3

 

-236,3



 

-305,5


 

Fransiya 

257,1

 

312,8

 

345,7

 

eksport 



148,9

 

196,3



 

205,7


 

import 


108,2

 

116,5



 

140,0


 

saldo 


40,7

 

79,8



 

65,7


 

Belarus 

182,4

 

418,5

 

330,8

 

eksport 



27,4

 

41,3



 

47,6


 

import 


155,0

 

377,2



 

283,2


 

saldo 


-127,6

 

-335,9



 

-235,6


 

 

Tashqi  iqtisodiy  faoliyat  bo‘yicha  20  ta  yirik  hamkor-davlatlar  orasidan 



beshta davlatda faol tashqi savdo balansi kuzatilgan, xususan, Afg‘oniston (612,2 

mln. AQSh dollari), Qirg‘iziston (529,0 mln. AQSh dollari), Tojikiston (191,4 mln. 

AQSh dollari), Fransiya (65,7 mln. AQSh dollari) va Eron (15,0 mln. AQSh dollari). 

Qolgan  15  ta  davlatlar  bilan  passiv  tashqi  savdo  balansi  saqlanib  qolmoqda. 

O‘zbekiston jahonning 193 dan ortiq mamlakatlari bilan savdo aloqalarini amalga 

oshirib  kelmoqda.  TSAning  nisbatan  salmoqli  hissasi  Xitoy  Xalq  Respublikasida 

(18,1  %),  Rossiya  Federatsiyasida  (15,7  %),  Qozog‘istonda  (8,0  %),  Koreya 

Respublikasida (6,5 %), Turkiyada (6,0 %), Germaniyada (2,3 %) va Qirg‘izistonda 

(2,0 %) qayd etilgan. 

 



32 

 

O‘zbekiston Respublikasi bilan tashqi savdo aylanmasi eng yuqori 

bo‘lgan davlatlar (2019 yil yanvar-dekabr, mln. AQSh dollari, ulush %da)

 

2-jadval



12

 

Top 10 davlatlar 

TSA 

Eksport 

Import 

Ulush, % 

Xitoy Xalq Respublikasi

 

7 620,9


 

2 519,0


 

5 101,9


 

18,1


 

Rossiya Federatsiyasi

 

6 626,9



 

2 492,5


 

4 134,4


 

15,7


 

Qozog‘iston

 

3 367,8



 

1 429,7


 

1 938,0


 

8,0


 

Koreya Respublikasi

 

2 755,4



 

93,5 2


 

2 661,8


 

6,5


 

Turkiya

 

2 525,2


 

1 203,6


 

1 321,6


 

6,0


 

Germaniya

 

980,1



 

53,9


 

926,2


 

2,3


 

Qirg‘iziston

 

829,1



 

679,0


 

150,0


 

2,0


 

Afg‘oniston 

618,0


 

615,1


 

2,9


 

1,5


 

AQSh 

596,2


 

29,1


 

567,1


 

1,4


 

Turkmaniston 

541,9


 

145,1


 

396,8


 

1,3


 

 

TSAning  choraklar  kesimidagi  tahlili  ular  orasida  mavsumiylik  borligini 



ko‘rsatdi va eng yuqori TSA 12 mlrd. AQSh dollari bilan 2019 yilning III choragiga 

to‘g‘ri  kelib,  2017-2018  yilllarning  mos  davriga  nisbatan  1,5  barobar  oshganini 

ko‘rsatdi. 

2017-2019 yillardagi tashqi savdo balansi hajmlari o‘sishiga alohida e’tibor 

berish talab etiladi. Ya’ni, 2018 yilning III choragida eng yuqori passiv tashqi savdo 

balansi kuzatilib, 2017 yilning III choragidagi aktiv tashqi savdo balansiga nisbatan 

2,6 mlrd. AQSh dollarga oshgan va 2019 yilning IV choragiga kelib passiv savdo 

balansi 2,1 mlrd doll. tashkil etdi.  



Eksport.  Mamlakatning  eksport  salohiyatini  oshirish,  eksportyorlarni 

qo‘llab-quvvatlash,  eksportbop  mahsulotlarni  nomenklaturasini  kengaytirish 

maqsadida  amalga  oshirilgan  islohotlar  eksporterlar  sonini  5895  taga  yetkazdi  va 

ular  tomonidan  17,9  mlrd.  AQSh  dollari  qiymatdagi  (2018  yilga  nisbatan  o‘sish

 

28,0%) tovar va xizmatlar eksport qilinishini ta’minladi.



 

 

 

                                                           

12

2-jadval. O`zbekiston Resoublikasi bilan tashqi savdo aylanmasi eng yuqori bo’lgan davlatlar



 


33 

 

Eksport tarkibi (2019 yil yanvar-dekabr, ulush %) 

1-diogramma

13

 

 

Eksport  tarkibida  tovarlar  ulushi  80,1  %ni  tashkil  etib,  ular  asosan 



qimmatbaho  metallar  (kumush  bilan  birga  28,2  %),  energiya  tashuvchi  va  neft 

mahsulotlari  (14,1  %),  to‘qimachilik  buyumlari  (9,1  %),  oziq-ovqat  mahsulotlari 

(8,5  %,  aksariyat  meva-sabzavot  –  6,7  %),  rangli  metal  va  undan  tayyorlangan 

buyumlar (5,3 %) hamda kimyo mahsulotlari va buyumlari (4,9 %) hissasiga to‘g‘ri 

kelmoqda. 

MDH mamlakatlari va boshqa mamlakatlarga eksportning yo‘nalishi bo‘yicha 

farqlanishlar  29,1  mavjudligi  kuzatilmoqda.  Xususan,  MDH  mamlakatlariga 

eksportning 80 % xizmatlar hissasiga to‘g‘ri kelmoqda, keyingi o‘rinlarda eksport 

hajmi bo‘yicha energiya tashuvchi va neft mahsulotlari (asosan tabiiy gaz) hamda 

meva-savzavot va to‘qimachilik mahsulotlariga to‘g‘ri kelmoqda. 

 

                                                           



13

 1-diogramma. Eksport tarkibi (2019-yakunlari bo’yicha)

 

28%

21%

15%

9%

5%

5%

5%

5%

3%

2% 2%

Oltin

Xizmatlar

Energiya manbalari va neft

mahsulotlari

To'qimachilik mahsulotlari

Oziq-ovqat mahsulotlari

Rangli metallar va undan

tayyorlangan buyumlar

Kimyo mahsulotlari va buyumlari

Boshqalar

Mashina va asbob-uskunalar

hamda ularning qismlari

Qora metal va undan

tayyorlangan buyumlar

Paxta tolasi



34 

 

MDH mamlakatlari yo‘nalishiga mashina va asbob-uskunalar, qora va rangli 

metallar, meva-sabzavot mahsulotlari eksporti nisbatan tezroq o‘sdi, faqatgina paxta 

tolasi  eksportida  pasayish  kuzatildi.  2019  yilda  eksport  qilingan  tovarlar  va 

xizmatlar tarkibining tahlili shuni ko‘rsatmoqdaki, tovarlar va xizmatlar tarkibida 

sezilarli  o‘zgarishlar  qayd  etilmadi,  biroq  shuni  ta’kidlash  joizki,  2018  yilga 

nisbatan,  energiya  tashuvchi  va  neft  mahsulotlari  hamda  kimyo  mahsulotlari  va 

buyumlaridan tashqari barcha tovar va xizmatlarda o‘sish kuzatilgan. 



 

MDH va boshqa davlatlarga eksport tarkibi (2019 yil yanvar-dekabr)

 

ТаркибиМлн. АҚШ долла



3-jadval

14

 

 

Tarkibi 

 

Mln. AQSH dollari 

Jami 

MDH 

davlatlari 

Boshqa 

davlatlar 

Jami

 

17901,7

 

6364,8

 

11536,9 

             shu jumladan:

 

 

Paxta tolasi



 

281,6


 

1,3


 

280,4


 

Oziq-ovqat mahsulotlari

 

1517,5


 

960,9


 

556,6


 

Kimyo mahsulotlari va buyumlari

 

876,9


 

405,8


 

471,1


 

Energiya manbalari va neft mahsulotlari

 

2524,9


 

1403,0


 

1121,9


 

Qora  metallar  va  undan  tayyorlangan 

buyumlar

 

349,6



 

102,8


 

246,8


 

Rangli  metallar  va  undan  tayyorlangan 

buyumlar 

951,3


 

153,3


 

798,0


 

Mashina 


va 

asbobuskunalar 

hamda 

ularning qismlari 



451,4

 

307,0



 

144,3


 

To‘qimachilik mahsulotlari 

1626,6

 

815,1



 

811,5


 

Oltin 


4918,3 

4918,3 



Xizmatlar 

3560,2 


1850,9 

1709,3 


Boshqalar 

843,5 


364,8 

478,7 


 

Import.  Respublikada  import  o‘rnini  bosuvchi  mahsulotlarni  ishlab 

chiqarishni rag‘batlantirish va ishlab chiqarishni mahalliylashtirish borasida amalga 

                                                           

14

3-jadval. MDH va boshqa davlatlarga eksport tarkibi (2019-yil)



 


35 

 

oshirilayotgan islohotlar importni keskin oshib ketishiga yo‘l qo‘ymadi. Shu bilan 

birga, mamlakatga kiritilayotgan salmoqli investitsiyalar natijasida so‘nggi yillarda 

import  hajmi  oshib  kelayotganligini  kuzatish  mumkin.  Jumladan,  hisobot  davrida 

import hajmi 24,3 mlrd. AQSh dollarni (2018 yilga nisbatan 124,9 %) tashkil etib, 

valyutani erkinlashtirish boshlangan davrga nisbatan 1,7 barobarga oshgan. 

Import tarkibida eng katta ulush mashina va asbob-uskunalar hamda ularning 

qismlari (43,8 %), kimyo  mahsulotlari va undan tayyorlangan buyumlar (13,2 %) 

hamda xizmatlar (10,0 %) hisobiga to‘g‘ri keldi. 

Import tarkibi (2019 yil yanvar-dekabr, ulush %) 

2-diogramma

15

 

 

 



2019  yilda  import  qilingan  tovarlar  va  xizmatlar  tarkibi  tahlili  shuni 

ko‘rsatdiki,  2018  yilga  nisbatan  mashina  va  asbob-uskunalar  hamda  ularning 

qismlari importining ulushi 36,1 % dan 43,8 % gacha o‘sdi, oziq-ovqat mahsulotlari 

va  kimyo  mahsulotlari  importining  ulushi  esa  9,1  %  dan  7,8  %ga  va  15,3  %dan 

                                                           

15

 2-diogramma. Import tarkibi (2019-yakunlari bo’yicha)



 

44%

13%

13%

10%

8%

7%

4%1%

Mashinalar vaasbob-uskunalar

Kimyo mahsulotlari va buyumlari

Boshqalar

Xizmatlar

Oziq-ovqat mahsulotlari

Qora metal va undan tayyorlangan

buyumlar


Energiya manbalari va neft

mahsulotlari

Rangli metallar va undan tayyorlangan

buyumlar



36 

 

13,2%ga  kamaydi.  Umuman  olganda,  barcha  mahsulotlarda  o‘sish  kuzatilishiga 

qaramasdan,  ularning  (mashina  va  asbob-uskunalardan  tashqari)  jami  importdagi 

ulushi  pasaymoqda.  So‘nggi  uch  yildagi  umumiy  import  hajmining  o‘sishi  (1,7 

barobar) fonida xizmatlar importining mutloq o‘sishiga qaramasdan (1,2 barobar) 

uning  jami  importdagi  ulushi  kamaymoqda  (4,1  foiz  punkt).  Oziq-ovqat 

mahsulotlarining  importi  hajmlarining  o‘sishiga  shakar  xomashyosi  (6,1  barobar 

o‘sish), kakao, un va qandolat mahsulotlari (va ulardan tayyorlangan mahsulotlar) 

(1,7 barobar), sitrus (2,2 barobar) hamda go‘sht va sub oziq-ovqat mahsulotlari (2,1 

barobar)  importi  ta’sir  qilgan.  Energiya  tashuvchi  va  neft  mahsulotlari  importi 

oshishiga esa qayta ishlangan neft mahsuloti importining oshganligi (125 barobar) 

bevosita  ta’sir  etgan.  Qishloq  xo‘jaligi  uchun  mashina  va  asbob-uskunalar  (90 

barobar), avtomobillar uchun uskuna va ehtiyot qismlar (87 barobar), ekskovator va 

buldozerlar  (119  barobar)  hamda  tibbiy  asbob  va  moslamalarning  (146  barobar) 

nisbatan yuqori o‘sishi hisobiga jami import hajmini oshishiga olib kelgan. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



37 

 

XULOSA VA TAKLIFLAR 

Xulosa  o’rnida  shuni  aytish  joizki,  O’zbekiston  Respublikasi  Mustaqillikka 

erishganidan keyin rivojlanish yo’lini kuzatar ekanmiz O’zbekiston hukumatining 

bu borada olib brogan islohotlari o’z samarasini yaqqol ko’rsatdi. Hukumatning olib 

borgan  siyosati,  ayniqsa  tashqi  iqtisodiy  faoliyati  olib  borgan  ishlari  tahsinga 

loyiqdir. Rivojlangan va MDH mamlakatlari bilan investitsiyaviy, savdo-iqtisodiy 

hamkorlik yildan-yilga rivojlanmoqda. Bu albatta, mamlakatimizda yaratilayotgan 

qulay  investitsion  muhit,  xorijiy  korxonalar  uchun  yaratilayotgan  shart-sharoit  va 

imtiyozlarning  mahsulidir.  O`zbekiston  o`z  taraqqiyot  yo`lidan  dadil  borar  ekan, 

xorijiy davlatlar bilan, xususan, rivojlangan va MDH mamlakatlari bilan o`zaro teng 

manfaatli  iqtisodiy  aloqalarni  rivojlantirib  boradi.  Bu  albatta,  respublikamiz 

iqtisodiyotining  jadal  rivojlanishida,  O`zbekistonning  rivojlangan  mamlakatlar 

qatoridan  joy  olishida  muhim  omil  bo`lib  xizmat  qiladi.  O`zbekiston  Republikasi 

tashqi  siyosatida  rivojlangan  va  MDH  mamlakatlarining  o`rni  haqida  quyidagi 

fikrlarni bildirishimiz mumkin: 

-  Mustaqillik  yillarida  O`zbekiston  Respublikasi  tashqi  siyosatini  tartibga 

soluvchi huquqiy asoslar yaratildi. 

-  O`zbekiston  Respublikasi  tashqi  siyosatini  belgilab  beruvchi  huquqiy 

asoslarning yaratilishida xalqaro huquq normalariga rioya qilindi. 

-  O`zbekiston  tashqi  siyosat  tamoyillariga  qat’iy  rioya  qilgan  holda 

rivojlangan va MDH mamlakatlari bilan keng ko`lamli hamkorlikni yo`lga qo`ydi. 

-  O`zbekiston  va  MDH  o`rtasidagi  aloqalarning  muhim  jihati  – 

iqtisodiy yo`nalishdagi hamkorlik hisoblanadi; 

-  O`zbekiston  xalq  xo`jaligini  rivojlantirishda  MDH  davlatlari  bilan 

hamkorlik bundan keyin ham muhim ahamiyat kasb etadi. 

O`zbekiston  va  MDH  mamlakatlari  o`rtasidagi  iqtisodiy  aloqalar 

tahlil qilinganda quyidagi xulosalarga kelindi: 

-  Hamkorlikning  ikkinchi  davri  (2000-2019-yillar)da  iqtisodiy  aloqalarning 

o`sishi kuzatildi. 



38 

 

-  O`zbekiston  rivojlanga  va  MDH  mamlakatlar  bilan  neft-gaz  sohasidagi 

hamkorlik  istiqbolli  yo`nalishlardan  hisoblanadi.  Bu  borada  rivojlanga  va  MDH 

mamlakatlarining  investitsiyalarini  jalb  qilish  borasidagi  ishlarni  yanada 

takomillashtirish maqsadga muvofiq. 

-  O`zbekiston  Respublikasining  rivojlangan  va  MDH  mamlakatlari  bilan 

iqtisodiy  aloqalari  tahlili  shuni  ko`rsatdiki,  O’zbekiston-Xitoy  Xalq  Respublikasi, 

O’zbekiston-Janubiy Koreya, O`zbekiston-Rossiya o`rtasidagi hamkorlikni yanada 

rivojlantirish,  ayniqsa,  mamlakatimiz  sanoat  korxonalarini  texnik  jihatda 

modernizarsiya qilish bo`yicha yangi loyihalarni amalga oshirish lozim; 

Xullas,  boshqa  sohalar  bilan  bir  qatorda,  O`zbekistonda  yuqori  xaridorgir 

mahsulotlar  ishlab  chiqarish  va  uning  turlarini  kengaytirish,  birinchi  navbatda 

to`qimachilik  sanoati,  elektromaishiy  texnika,  mashinasozlik  va  aviasozlik 

sohalarida  ishlab  chiqarilgan  mahsulotlarni  eksport  qilishda  o`zaro  manfaatli 

iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirish zarur. 

Sharqiy  Osiyo  davlatlari  bilan  investitsion  hamkorlik  ham  yildan-yilga 

rivojlanmoqda.  O`zbekistonga  kiritilayotgan  sarmoyaning  katta  qismi  aynan  shu 

davlatlar  mablag`lariga  to`g`ri  kelmoqda.  Masalan,  2019-yilning  oxiriga  kelib, 

Yaponiyaning  mamlakatimizga  kiritgan  sarmoyasi  2,3  milliard  AQSH  dollarini, 

Xitoy  Xalq  Respublikasining  sarmoyasi  4  milliard  AQSH  dollarini,  Koreya 

Respublikasining sarmoyasi hajmi 5 milliard AQSH dollaridan oshdi. 

2000-yildan  2019-yilga  qadar  o`zaro  tovar  ayirboshlash  hajmi  o`sishi 

kuzatildi.  Demak,  savdo  aylanma  hajmi  yildan-yilga  o`sib,  yanada  barqaror  tus 

olmoqda.  O`zbekiston-Rossiya  o`rtasidagi  iqtisodiy  aloqalar  ko`lami  MDH 

mamlakatlari 

ichida 


eng 

yuqoriligi 

qayd 

etildi: 


savdo 

aylanmasi  2000-yilda  100  mln  AQSH  dollarini  tashkil  qilgan  bo`lsa,  2019-yilga 

kelib 6,6  mlrd  AQSH  dollariga  yetdi. Bu  O`zbekiston va  Rossiya  o`rtasida savdo 

aylanmasi jadal sur’atlarda rivojlanib borayotganini bildiradi. 

Bugungi  kunda  O`zbekistonning  rivojlangan  vaMDH  mamlakatlari  bilan 

iqtisodiy  aloqalarini  yanada  rivojlantirish  uchun  quyidagi  takliflarni  ilgari  surish 

mumkin: 



39 

 

  O`zbekiston  va  rivojlangan  mamlakatlar  uchun  manfaatli  bo`lgan  yuqori 



samarali  ishlab  chiqarish  korxonalarining  faoliyatini  qo`llabquvvatlash  va  ularni 

rag`batlantirish; 

  Rivojlangan  va  MDH  mamlakatlar  investorlarini  to`laqonli  axborot 



(investitsiya 

loyihalari 

va 

biznes 


takliflar 

bazasi, 


hududiy 

matbuot 


nashrlari,  iqtisodiy  tahlil,  xom-ashyo  va  mehnat  salohiyati  to`g`risida 

ma’lumotlar 

bilan 

ta’minlash 



uchun 

har 


bir 

hudud 


bo`yicha 

viloyatlarning 

investitsiya 

salohiyati 

bo`yicha 

veb-sayt 

tashkil 

etish, 


shuningdek, 

investitsiyaga 

oid 

konferensiyalar, 



seminarlar 

va 


taqdimotlar ko`lamini yanada kengaytirish; 

  Aloqalarning  rivoji,  iqtisodiy  hamkorlikning  ahamiyati  bo`yicha 



o`quvchi-yoshlarda 

kengroq 


tasavvur 

hosil 


qilish 

uchun 


viloyatlar 

hududidagi  qo`shma  korxonalarga  (O`zbekiston-Xitoy  Xalq  Respublikasi, 

O`zbekiston-Janubiy  Koreya,  O`zbekiston-Rossiya,  O`zbekiston-Qozog’iston,) 

sayohat va ekskursiyalar tashkil etish; 

Bu  kabi  tadbirlar  O`zbekiston  rivojlangan  mamlakatlar  o`rtasidagi 

iqtisodiy  aloqalar  davomiyligini  va  barqaror  rivojlanishiga  xizmat  qiladi,  deb 

hisoblayman. 

       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



40 

 

          FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI 

 

I.  O‘zbekiston  Respublikasi  Qonunlari,  Prezident  Farmonlari  va 

qarorlari, 

Vazirlar 

Mahkamasining 

qarorlari 

hamda 

boshqa 

huquqiy-me’yoriy hujjatlar. 

1.1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. - T.: O‘zbekiston, 2017-yil. 

1.2.  O’zbekiston  Respublikasining  “Tashqi  iqtisodiy  faoliyat”  to’g’risida 

(yangi tahriri)gi qonuni. 26.05.2000 yil 

1.3. O’zbekiston Respublikasining “Standartlashtirish to'g'risida”gi qonuni. 

1.4.  O`zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Oʻzbekiston  Respublikasi 

Tashqi iqtisodiy aloqalar, Investitsiyalar va savdo vazirligi tashkil etish” tog’risidagi 

PQ-136-sonli qarori 26.02.2005 yil. 

1.5.  O`zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Oʻzbekiston  Respublikasi 

Investitsiyalar va savdo savdo sohasida boshqaruv tizimini takomillashtirish chora-

tadbirlari” tog’risidagi PF-5643-sonli farmoni 28.01.2019 yil. 

            

 II. Kitoblar, o’quv qo’llanmalar, darsliklar va monografiyalar  

2.1    I.A.Hamedov,  A.M.Alimov.    O’zbekiston  Respublikasida  tashqi  iqtisodiy 

faoliyat asosalari. – T. O’zbekiston, 2008. 

2.2.  Taraqqiyot  va  hamkorlik  yo’llarida:  O’zbekiston  tashqi  siyosati  va 

diplomatiyasi. –T.:O’zbekiston, 1993. –376 b. 

2.3  G.G’.Nazarova,  Z.M.Iminov.



 

Jahon  iqtisodiyoti  va  xalqaro  iqtisodiy 

munosabatlar (darslik). – T. Iqtisodiyot, 2011 – 276 b. 

2.4  O`zbekiston  va  jahon  hamjamiyati:  xalqaro  munosabatlar  va  tashqi 

aloqalarni  tashkil  qilish.  T.:  G`afur  G`ulom  nomidagi  nashriyot-matbaa 

ijodiy uyi, 2008. 704 b. 

2.5  Касимов  А.,  Васкин  И.  Основные  направления  внешней  политики 

Республики Узбекистан. –Т., Ўзбекистон, 1993. 




41 

 

2.6  Sun  Don  Gi  O’zbekiston-Janubiy  Koreya  munosabatlari:  Iqtisodiy  va 

madaniy  aloqalarining  yo’lga  qo’yilishi  va  istiqbollari:  t.f.n.  ilmiy  darajasini 

olish uchun yozilgan diss. – T.: “O’zbekiston” 2000. 

2.7.  Международные  экономические  отношения  /Под  ред.  Хасбулатова  Р.И. 

М.: Новости, 1991.Т.1. 2009  

2.8. 

ПеброМ.  Международные  экономические,  валютно-финансовые 



отношения. - М.: Прогресс-Универс, 1994. 

 

III. Ilmiy maqolalar 

1 Shaakramov Q. Milliy iqtisodiyotni modernizatsiyalash. // Jamiyat va boshqaruv, 

-T.:2008. №3. 

2    Karimov  F.  O`zbekiston  jahon  hamjamiyati  safida.  //  Jamiyat  va  boshqaruv,  - 

T.: 2004. №1 

3  Ismailov  O.Sh.,  Umarov  B.  XXI  asrda  ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyotning 

o`ziga xos xususiyatlari. // Iqtisod va moliya., -T.:2010. №11-12. 

4  Li  Dji  Yun.  Koreya  va  O’zbekistonning  iqtisodiy  hamkorlik  shartnomasi.  // 

Jamiyat va boshqaruv,-T.:2009.№1. 

5  Азизов  С.  “Узбекистан  –  Япония:  новая  эра  сотрудничества”.  // 

“Народное слово”, 25.03.2003 

 

IV. Internet materiallari 

1. 


http://www.press-service.uz/uz/news/archive/

 

2. 



http://mfa.uz/uzb/hujjatlar/vaz mahk/

 

3. 



http://www.stat.uz

 

4. 



http://www.lex.uz

 

5. 



http://www.uza.uz

 

6. 



http://finless.ru

 

7. 



http://www.mof.go.jp

 

 



 


42 

 

                                                                                       «Tasdiqlayman»                           

                                                                                        Iqtisodiyot va menejment 

                                                          kafedrasi mudiri: 

                                                                                   ________p.h.d.Sh.Otamurodov 

                                        «___»_________ 2020 y. 

                              

Kurs ishi (loyiha) ni bajarish yuzasidan topshiriqlar 

 

“MAKROIQTISODIYOT” fani bo’yicha  2-kurs 201 – guruh talabasi 



Ibodullayev Sardorbek Murodulla o`g`li 

 

TOPSHIRIQ 

 

 

1.  Ishlanadigan loyiha (mavzu): 



 O’zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalari va MDH davlatlari 

bilan iqtisodiy hamkorligi. 



2.  Boshlang’ich ma’lumotlar: 

 Bugungi 

kundagi 

MDH 


davlatlari 

tashqi 


iqtisodiy 

aloqalari va uni o’ziga xos hususiyatlarini o’rganish. 



3.  Qo’llanmalar:  

O‘zbekiston 

Respublikasi 

Prezidenti 

asarlari 

va 


ma’ruzalari 

O’zbekiston Respublikasida tashqi iqtisodiy faoliyat asosalari I.A.Hamedov, 

A.M.Alimov. 

4.  Chizma qismining tuzilishi: 

1.  1-rasm. Mamlakat to’lov va savdo balansining asosiy mazmuni 

2.  1-jadval.  O’zbekiston  Respublikasining  yirik  hamkor-davlatlar  bilan  tashqi 

savdo aylanmasi dinamikasi 

3.  2-jadval. O’zbekiston Respublikasi bilan tashqi savdo aylanmasi eng yuqori 

bo’lgan davlatlar. 



5.  Yozma qismining tuzilishi:  

Tashqi iqtisodiy faoliyat yuritishning shakllari va yo’nalishlari. 

O’zbekiston  Respublikasining  tashqi  iqtisodiy  aloqalarini  o’rganish  shu 

jumladan MDH davlari bilan tashqi savdo faoliyatini o’rganish. 



6.  Qo’shimcha vazifa va ko’rsatmalar: 

O’zbekiston  Respublikasining  MDH  davlatlari  bilan  so’ngi  yillardagi 

iqtisodiy aloqalari tahlili 

7.  Kurs (ishi) loyihasini bajarish rejasi: 

Kirish, 5 ta reja va xulosa hamda foydalanilgan adabiyotlar ro’yhatidan iborat

. 

 

 



 

 

 



 

Rahbar _____________________________________  

                           

 

 



                                                            (imzo)

                                           

 







himoyalandi 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 


43 

 

3-ilova 


 

Termiz Davlat Universiteti Iqtisodiyot va turizm fakulteti “Iqtisodiyot va 

menejment” kafedrasi  5230100-Iqtisodiyot  ta’lim yo‘nalishi 2-kurs 201- guruh 

talabasi 

Ibodullayev 

Sardorbek 

Murodulla 

o’g’lining 

O‘zbekiston 

Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalari va MDH davlatlari bilan iqtisodiy 

hamkorligi” mavzusida yozgan kurs ishiga 

 

TAQRIZ 

“O‘zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalari va MDH davlatlari 

bilan iqtisodiy hamkorligi” mavzusida yozgan kurs ishi: kirish, asosiy qism uning 

tarkibidagi rejalar, xulosa va takliflar, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan iborat. 

Kurs  ishining  kirish  qismida  mavzuning  dolzarbligi,  ishning  o‘rganganlik 

darajasi,  kurs  ishining  maqsad  va  vazifalari,  ishning  nazariy  va  uslubiy  asoslari 

ko‘rsatib berilgan. 

Kurs ishining asosiy qismi besh rejadan iborat bo‘lib: Tashqi iqtisodiy faoliyat 

yuritishning  shakllari  va  yo’nalishlari  yoritib  berilgan.  Bundan  tashqari  Tashqi 

iqtisodiy  faoliyat  samaradorligini  ifodalovchi  ko’rsatkichlar,  O`zbekiston 

Respublikasi tashqi siyosatining huquqiy asoslari va asosiy tamoyillari bayon etilgan 

hamda  ularni  amalga  oshirishning  bosqichlari  keltirilgan.  O’zbekiston 

Respublikasining  rivojlangan  va  MDH  davlatlari  tashqi  savdo-iqtisodiy  aloqalari 

rivojlanishining  bosqichlari.  Rivojlangan  va  MDH  davlatlar  bilan  tashqi  savdo 

aylanmasi o’zgarishi tahlil etib ko‘rsatilgan. O`zbekiston Respublikasining so`ngi 

yillardagi Tashqi iqtisodiy faoliyati o’zgarishlari tahlili o’rganib chiqilgan. 

Kurs ishining xulosa va takliflar qismida asosiy qismida tahlil qilingan barcha 

qismlarini  umumlashtirgan  holda  xulosa  keltirilgan  va  O’zbekistonning  tashqi 

iqtisodiy  aloqalarini  takomillashtirish,  shuningdek  tashqi  iqtisodiy  aloqalarni 

rivojlantirish yo’nalishlari bo’yicha takliflar berilgan. 

Kurs  ishi  Oliy  Ta’lim  muassasalarida  “Kurs  ishlarini  bajarish  yuzasidan 

tavsiyalar” talabi darajasida yozilgan. 

Yuqoridagi 

ko’rsatilgan 

manbaalarni 

inobatga 

olib 

Ibodullayev 



Sardorbekning  kurs  ishi  yuzasidagi  bir  qancha  yutuqlari  bilan  birga  ayrim 

kamchiliklar,  ham  ko’zga  tashlanadi  jumladan,  orfografik,  imloviy  xatolarga  yo’l 

qo’yganligi,  lekin  ushbu  kamchiliklar  kurs  ishining  ilmiy  saviyasiga  ta’sir 

ko’rsatmasligini  e’tiborga  olgan  holda  kurs  ishini  Oliy  ta’lim  talablari  darajasida 

yozilgan deb baholayman va kurs ishini himoyaga tavsiya qilaman. 

        Taqrizchi:                 SH.CH. Yarmatov 

 

“Iqtisodiyot va menejment” kafedrasi o’qituvchisi 

 

 

«_____»______________2020 yil    



       


44 

 

              

                                                                                     

                      

     2-ilova 

TERMIZ  DAVLAT UNIVERSITETI 

KURS ISHI (loyihasi) ga 

 

M U L O H A Z A 

 

Talaba  Ibodullayev Sardorbek Murodulla o`g`li 



                                                  (ismi va familiyasi) 

 

Mavzu : O’zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalari va MDH davlatlari 



bilan iqtisodiy hamkorligi. 

 

1. Mavzuning dolzarbligini asoslash _____________________________________ 



__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

 

 

1. Qismlar bo’yicha bajarilgan ish tavsifnoma (ishning nazariy va Amaliy ahamiyati, 



zamonaviy-ilmiy uslublardan foydalanganligi) 

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

 

 

3. Muallif ishga baho (mustaqilligi, intizomliligi va boshqalar) 



__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________ 

 

 

4.  Umumiy xulosalar (ishning topshiriqga mos kelishi, talab darajasiga javob 



berishi, himoyaga qo’yilish imkoni) 

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

 

 



          Rahbar __________________________________ 

 

«____»_______________ 2020 yil 



    

 



45 

 

 

                                                                                       «Tasdiqlayman»                           



                                                                                        Iqtisodiyot va menejment 

                                                          kafedrasi mudiri: 

                                                                                   ________p.h.d.Sh.Otamurodov 

                                        «___»_________ 2020 y. 

 

Termiz davlat universiteti Iqtisodiyot va turizm  fakulteti  



Iqtisodiyot nazariyasi kafedrasida  bajarilgan kurs ish(loyiha)larini  

Baholash mezonlari

 

                             

                                                                                                      



№ 

Mezonlar 

Maksimal 

bal 

To’plagan 

ball 

1.  Mavzuning dolzarbligi  

0-1 bal 


 

2.  Ishning ilmiy –uslubiy yangiliklari va ijodiy 

yondoshish darajasi 

0-1 b 

 

3.  Ilmiy-amaliy xulosalar 



0-1 bal 

 

4.  Tushuntirish qismining rasmiylashtirilishi 

(natijalarning ilmiy texnikaviy,ishlab 

chiqarish iqtisodiy,madaniy sohalarga 

mosligi va ishning ilmiy, ijodiy tahlil 

etilishi.) 

0-1 ball 

 

Talabaning himoya qilish darajasi, 

pedagogik mahorati. Savollarga aniq va 

to’liq javob berishi 

0-1 bal 


 

 

jami 



 

 



*) Ushbu  baholash mezonlari kafedra yig’ilishida muhokama qilinib 

ma’qullangan.  Bayonnoma №___  «___»_______________ 2020 yil. 

 

 

O’qituvchi:   



     _____________________________ 

 

*)Asos:  Universitet    o’quv-uslubiy  boshqarmasi  tomonidan  ishlab  chiqilib,  uslubiy  kengash 



tomonidan ma’qullangan bitiruv malakaviy ishlarni baholash mezonlari va kurs ishlarini baholash 

mezonlarini ishlab chiqish haqidagi universitet  o’quv-uslubiy boshqarmasi tomonidan  berilgan 



ko’rsatmalar.  

 

Download 1,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish