Гулду табиатшунослик факультети 5А140501- кимё (фан йўналишлари бўйича) магистратураси талабаси Худоёров Хамза Муртозовичнинг “Айрим тритерпеноидлар металлокомплекслари синтези”

  Amaliy  mashg’ulot  –  davlat  ta‟lim  standartiga  mos  ravishda  axborot 
texnologiyalaridan,  real  ish  sharoitlarida    biror  topshiriqni  yoki  topshiriqlar 
majmuasini bajarish uchun bilim, ko‟nikma va malakalarning qo‟llash layoqotidir. 
Amaliy  darslarda  amaliy  mashg‟ulot  metodidan  foydalaniladi.  Axborot 
texnologiyalaridan amaliy darslarda o‟quvchilar nazariy (ma‟ruza) darslarida olgan 
bilimlarini  amaliyotda  qo‟llash,  turli  amaliy  mashqlar  bajarish  orqali    tegishli 
ko‟nikma va malakalarga ega bo‟lishini aniqlab boradilar. 
  
Axborot  texnologiyalaridan  o‟quvchilarning  o‟zlashtirgan  ko‟nikma  va 
malakalarini  mustahkamlash,  ularning  ijodiy  qobiliyatlarini  rivojlantirish  uchun 
amaliy mashq bajarish quyidagi talablarga amal qilishi lozim: 
1.  Topshiriqning  maqsadi  o‟quvchilarga  aniq  va  ravshan  tushuntirib  berilishi,  
topshiriqning mazmuni va uning ishlash yo‟llari puxta uqtirilishi lozim. 
2.   O‟quvchilar  diqqatiga  taqdim  etilayotgan  amaliy  mashq  guruhdagi  har  bir 
o‟quvchining intilish va qiziqishlarini hisobga olgan holda berilishi lozim. 
3.  Topshiriq qat‟iy tizim va izchillikka ega bo‟lishi kerak. 
4.  Axborot  texnologiyadan  amaliy  mashg‟ulotni  bajarishdagi  ma‟lum  bir 
qoidalar,  shu  mazmundagi  boshqa  topshiriqlarni  bajarishda  ham  osonlik 
bilan qo‟llanilishi lozim.  
5.   Topshiriq  o‟quvchining  faol  darajadagi  harakatini  ta‟minlaydigan  bo‟lishi, 
albatta, belgilangan vaqt ichida bajarishi  talab qilinishi lozim. 
Axborot texnologiyalaridan amaliy  mashg‟ulotlarning dars ishlanmalari [30]da 
ishlab  chiqildi  va  amalda  qo‟llanilmoqda.  Amaliy  mashg‟ulotlarni  baholash 
ma‟lum bir me‟zonlar asosida olib boriladi.  

---

46 
 
Axborot  texnologiyalaridan  laboratoriya  ishlarini  tashkil  etishdan  asosiy 
maqsad  o‟quvchilarning  mustaqil  ravishda,    o‟qituvchi  rahbarligida  kompyuter 
sinflari  yoki  maxsus  jihozlangan  auditoriyalarda  dars  olib  borishdir.  Laboratoriya 
ishlarini  bajarish  shunday  ta‟lim  usuliki,  unda  o‟quvchi  o‟qituvchi  rahbarligida 
oldindan  belgilangan  reja  asosida  tajribalar  o‟tkazadi  yoki  amaliy  vazifalarni 
bajaradi  va  shu  jarayonda  yangi  bilimni  aniqlaydi,  hamda  tushunib  etadi. 
Laboratoriya ishlarini bajarishning asosiy funktsiyasi  yangi bilimlarni o‟rgatish va 
mavjud bilimlarni rivojlantirishdan iborat. 
Kasb-hunar  kollejlarida  axborot  texnologiyalaridan  laboratoriya  o‟quv 
mashg‟ulotlarini tashkil etishda quyidagilarni nazarda tutdik: 

  axborot  texnologiyalari  va  kompyuter  texnikadan  foydalanish  ko‟nikmasi 
hamda malakalarini hosil qilish; 
 

   mustaqil  tadqiqotning  yangi  yo‟llarini  tanlash  va  ma‟lum  bo‟lganlarini 
tekshirish; 

  amaliy  malakalarni  egallash:  kompyuterning  amaliy  dasturlari,  ofis 
dasturlarini  o‟rganish,  ma‟lumotlarni  qayta  ishlash,  ilgari  olinganlari  bilan 
taqqoslash, ma‟lumotlarni qidirish, natijalarni qayta izlash va h.k. 
Laboratoriya mashg‟ulotlari xususiyatiga qarab, quyidagicha tashkil etiladi: 

 
O‟quvchilar bilan ommaviy mashg‟ulotlar. 

 
O‟quvchilar bilan guruhli mashg‟ulotlar 

  Har bir o‟quvchi bilan yakka tartibdagi mashg‟ulot. 
Axborot texnologiyalaridan laboratoriya mashg‟ulotlari, asosan,  o‟quvchilar 
bilan  ommaviy  mashg‟ulotlar  shaklida  olib  boriladi.  Bunday  mashg‟ulotni  tashkil 
etishda  o‟qituvchi  topshiriqlar  ketma-ketligi  ifodalangan  tarqatma  materiallarini 
har  bir  o‟quvchi  uchun  tayyorlaydi  va  dars  boshlanishida  tarqatib  chiqadi. 
O‟qituvchi  o‟quvchilar  topshiriqni  bajarib  bo‟lganlaridan  keyin,  dars  tugagach, 
tarqatma  materiallarni  yig‟ib  oladi.  O‟quvchilarning  bajargan  ishlari  bo‟yicha 
xulosalari tinglanadi va baholanadi. 

---

47 
 
 Axborot texnologiyalaridan laboratoriya mashg‟uloti darslarini tashkil etishda 
quyidagi talablarga amal qilish lozim: 
1.  Laboratoriya topshirig‟ining maqsadi o‟quvchilarga aniq va ravshan tushuntirib 
berilishi,   
2.  Laboratoriya  topshirig‟ini  berishda  guruhdagi  har  bir  o‟quvchinig  intilish  va 
qiziqishlarini hisobga olgan holda berilishi. 
3.  Topshiriq qat‟iy tizim va izchillikka ega bo‟lishi kerak. 
4.  Laboratoriya topshirig‟ining bajarishdagi ma‟lum bir qoidalar, shu mazmundagi 
boshqa topshiriqlarni bajarishda qo‟llanilishi oson bo‟lishi.  
5.  Topshiriq o‟quvchi  faoliyatini faollashtirishni ta‟minlaydigan bo‟lishi. 
6.  Topshiriqni  bajarish  uchun  auditoriyaning  texnik  vositalar  bilan  ta‟minlangan 
bo‟lishi va h.k.  
Kasb-hunar  kollejlarida  tahsil  olayotgan  o‟quvchi-talabalar  mutaxassislik 
yo‟nalishlaridan  qat‟iy  nazar  axborot  texnologiyalari  fanini  davlat  ta‟lim  dasturi 
talablari  darajasida  o‟qib-o‟rganishlari,  oliy  ta‟lim  muassasalarida  (bakalavriat) 
ta‟lim  olishni  davom  ettirish  uchun  zarur  bo‟lgan  bilimlar  majmuiga  ega 
bo‟lishlari lozim bo‟ladi. 
    Endi ta‟lim berishning metodlari bilan tanishib chiqaylik 
Pedagogikadan 
ma‟lumki: