6 Adabiyot II qism 2017. p65

!
!
ALISHER NAVOIYNING HIKMATLI SO‘ZLARI VA
«MAHBUB UL-QULUB» ASARI HAQIDA
Siz hazrat Alisher Navoiy ijodini qancha ko‘p o‘rgansangiz,
shunchalik ko‘p ibrat, hayotiy saboq olasiz. Bular, o‘z navbatida,
hayotingiz davomida juda asqatadigan, Sizni to‘g‘ri yo‘ldan
borib, yaxshi inson bo‘lib yetishishingiz, obro‘-e’tibor qozo-
nishingizga ko‘maklashadigan saboqlardir.
Ulug‘ mutafakkir bobomizning qay bir asarini ol-
maylik, unda insonning ma’naviy tarbiyasi bilan bog‘liq
biron fikr, hikmat uchramasdan qolmaydi. Hikmatli
so‘z, pand-u o‘git Sharq adabiyotining qon-qoniga
singib ketgan.
Asli adabiyot so‘zidagi «adab» o‘zagining ma’no-mazmuni
odob ekanini yodga olsak, Sharqda badiiy ijod insonlarga
pand-u o‘git, nasihat berishning ta’sirli usuli bo‘lganini ang-
laymiz. Sharq adabiyoti ibratli voqealar, hikmatli so‘zlar vosi-
tasida kishilarni yuksak axloqli, ma’naviy boy, komil inson etib
tarbiyalashni o‘zining bosh maqsadi deb belgilagan. Alisher
Navoiy bobomiz ham Sharq adabiyotining ana shu mohiyat-
mazmuni, an’analariga ko‘ra ijod etdi va turkiy xalqlar ada-
biyotini yuksak cho‘qqiga ko‘tardi. Shoirning g‘azal-u ruboiylari,
muxammas-u qit’alari hamda dostonlarida pand-u o‘git, hikmat-
lar badiiy obrazlar, qiyosiy o‘xshatishlar, qiziqarli sarguzashtlar
bayoni orqali anglashiladi. «Mahbub ul-qulub» nomli asarida esa
pand-nasihat, axloqiy qarashlar bosh mavzuga aylanib, bevosita
– to‘g‘ridan to‘g‘ri ifoda etiladi, ularga har tomonlama ta’rif
berilib, falsafiy, axloqiy xulosalar chiqariladi.