Сифат менежменти маърузалар матни

4. Сертификатлаштиришниг иқтисодий жиҳатлари 
Сертификатлаштириш тизимини яратиш ўзи бирдан – бир мақсад 
эмасдир. Унинг самараси сертифатлаштирилган маҳсулот ички ѐки 
ташқи бозорда сотилгандагина кўринади. Шунинг учун маҳсулот 
сертификатлаштиришни киритиш самарасини бахолаш маҳсулот 
сотилишдан олинган самара - С, сотишни таъминлаш учун қилинган 
харажатлар-Х, билан солиштирилиш орқали амалга оширилади. 
Самара мезони Ц сифатида самара С нинг харажатлар Х. Га 
нисбати қўлланади: 
Ц=С/Х 
Собиқ совет иттифоқида сертификатлаштириш одлатда ташқи 
бозорда сотиладиган маҳсулот учун киритлар эди. Мамлакатнинг ички 
бозорида сотиладиган маҳсулотучун сертификатлаштиришини киртиш 
мақсадга мувофиқ эмас эди, чунки монополизим ва дефицит 
шароитларида сифати паст, стандартлар талабига мувофиқ бўлмаган 
маҳсулотлар харит қиниар эди. 
Бу хусуда шуни айтиш керкки, маҳсулот сифатини у ташқи 
бозорда рақоббатдош бўладиган даражагача кўтариш, унинг самараси 
лишига либ келади. Шунинг учун бундай маҳсулотдан мамлакат ичида 
фойдаланилганда ҳам у самарлироқ бўлади. 
Сертификация тизимини энг мухум элементлари синов 
лабораторялардир. Улар маҳсулотни мувофиқлик белгиси билан 

---

219 
тамғалаш ҳуқуқини берувчи сертификат ѐки лицензия берганда 
маҳсулот сифати даражаси ишончли бахоланишини таъминлайди. 
Сертификация 
синовларини 
ўтказишга 
давогар 
синов 
лабораториялари маълум мезонларга мослиги бўйича, албатта, 
аккредитциядан ўтади. Сертификатлаштириш пайтида маҳсулот 
сифати даражасининг ишончли бахосини олиш ҳар бир мамлакат 
олдида синов лабарториялари миллий тармоқларини яратиш 
масаласини қўяди. 
Сертификатлаштиришнинг 
самараси 
сертификатлаштирилган 
маҳсулот ички ѐки ташқи бозорда сотилганадагина кўринади. 
Маҳсулот сифатини у ташқи бозҳорда рақоботбардаош бўладиган 
даражгача кўтариш, унинг самараси ошишига олиб келади. Шунинг 
учун бундай маҳсулотдан мамлакат ичида фойдаланилганда ҳам у 
самаралироқ бўлади.