Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

 
G’aznachilik organlarining tashkil etilishi va ularning rivodlanish istiqbollari. 
 
O’zbekiston g’aznachilik organlari tizimi juda juda jadal shakllantirilmoqda. 
G’aznachilik tizimini rivojlantirish borasida viloyat strukturasida Davlat 
g’aznachilik organlari tashkil etilib, ularni xo’jalik ta’minoti va orgtexnika 
vositalari, jumladan, hisoblash texnikalari, aloqa va axborot uzatish vositalari bilan 
jihozlash boshlanadi. G’aznachilik organlarining ishlash metadalogiyasi 
rivojlanishining qisqa muddatda sezilarli o’zgarishlarni boshidan o’tkazish va jadal 
sur’atda rivojlanishni davom etmoqda. G’aznachilik tizimini shakllantirishda 
qo’llanilgan chora-tadbirlar majmui texnik jihozlanganlik bo’yicha ham, 
metadalogik va texnalogik qo’llab-quvvatlashning rivojlanish dinamikasi bo’yicha 
ham bu strukturani davlat muassasalari va moliyaviy soha tashkilotlari ko’lamida 
etakchi mavqeiga olib chiqishga ishkin yaratadi. 
Ishni tashkil etish va axborotlarni qayta ishlash metodlari bo’yicha 
g’aznachilik organlari moliyaviy sohasini qamrab olgan infrastrukturaning 
rivojlanish darajasiga to’la mos keladi. Hisoblash texnikasi uskunalari cheklash 
operatsiyalarni boshlang’ich avtomatlatirilishini o’tkazishga va turli darajada 
byudjet ijrosi jarayoniga axborot xizmati ko’rsatish muammolarini majmuaviy hal 
etish uchun baza tayyorlash imkon beradi. 
G’aznachilik tizimi rivojlanishi muammosini hal etilishi ustuvorligi bo’yicha 
ikkita asosiy yo’nalishga ajratiladi:  
1) Davlat byudjet daromad va harajatlar ijrosining avtomatlashgan yagona 
hisob tizimini yaratish va bu tizimni Markaziy bankning to’lov-hisob tizimi bilan, 
soliq xizmatining axborot tizimi bilan integratsiyalash. 
2) Davlat g’aznachilik organlarning avtomatlashgan yagona depozitlar 
tizimini yaratish va uni qimmatli qog’ozlar bozori bilan integratsiyalash. 
Ikkala yo’nalish nafaqat g’aznachilik organlarida munosib dasturiy apparat 
vositalari yaratilishi bilan, balki aralash tizimlarni takomillashtirish bilan ham 
bog’liq. 
Binobarin, banklararo to’lov-hisob-kitob tizimi va g’aznachilik organlarining 
axborot majmuining mutanosib rivojlanish byudjet daromadlari yig’imining 
mavjud sxemasi va davlat byudjet mablag`’larini oluvchilarga etkazilishi ijrosi va 
hisobni operativlik oshirilishi maqsadida o’zgartirishga imkon beradi. Yagona 
hisob-kito markazida elektron to’lovlarning samarali tizimidan foydalanish bir 
integratsion kun mobaynida  byudjet daromadlari hisoblanishi va qayd qilinishini 
to’langan byudjetlararo hisob-kitob bilan to’liq siklda tashkil etishga imkon beradi. 
Bunda daromadlar tushishi hisobi byudjet tasniflari, hududlar, soliq to’loqchilari va 

---

 
387
boshqalar  bo’yicha avtomatik ravishda to’liq analitik razvyorstika bilan amalga 
oshirilida. Tartibga soluvchi daromadlar taqsimoti va mahalliy byudjetlarga 
mablag`’ o’tkazish ham elektron to’lovlarni qo’llagan holda yagona hisob-kitob 
markazidan amalga oshiriladi.Buning ustiga bu operatsiyalar davlat byudjet 
daromadlari hisobi va qayd qilinishining to’liq sikliga kiradi. Bunday 
tashkilotchilik davlat byudjet va boshqa darajadagi byudjetlar daromadlari ijrosi 
operativligini oshirishga, shuningdek, barcha darajadagi byudjetlar daromadga 
kelib tushgan mablag`’lar haqida axborotlar aniqligi va aperativligini oshirishga 
imkon beradi.