Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

 
4. Tashqi hujjat aylanishlar 
 
Ma’lumki, tashkilotlarning turli xil elektron hujjat aylanish tizimlaridan 
(EHT) foydalanishi ular o’rtasida korrespodentlar ayirboshlashda bir muncha 
murakkabliklarni keltirib chiqaradi. Ikkita turli tashkilotlar o’rtasidagi hujjat 
aylanishlar hozirgi kunda ham asosan qog’ozli ko’rinishda amalga oshiriladi, bu esa 
xizmatchi axborotlarni tezkor ayirboshlashda turli murakkabliklarni yo`zaga 
keltiradi. Shy ko`ngacha bu jarayon quyidagi ko’rinishda amalga oshirilib kelinadi: 
biron tashkilotning EHTda yaratilgan hujjati qog’ozli tashuvchilarga chiqarilib, 
ikkinchi tashkilotga kurer yoki oddiy pochta orqali etkazib beriladi va u erda skaner 
qilinib, o’sha tashkilotga tegishli EHTga kiritiladi. Har bir tashkilotping o’z 
avtomatlashtirilgan hujjat aylanish tizimiga egaligi e’tiborga olinsa, tashqi 
muloqot uchun mo’ljallangan har bir hujjat yuqorida keltirilgan jarayonga bir 
necha marta jalb qilinadi. 
Yangi XML-formatini paydo bo’lishi, elektron hujjat aylanish yagona 
tizimiga o’tishni joriy qilishda katta istiqbolli variant hisoblanib, tashkilotlarni o’z 
hamkorlari, o`zoqdagi shahobchalari, davlat organlari va boshqa tashkilotlar bilan 
aloqalaridagi samaradorlikni tabiiy ravishda ko’taradi. 
 
383

---

Aniq amalga oshirishlarda bu chizmadagi ba’zi kompopentlar ishtirok 
etmasligi yoki aksincha, bir nechta nushalarda ishtirok etishi mumkin. Hujjat 
aylanish tizimini tanlash tashkilotni rivojlantirish umumiy strategiyalarining 
tuzilishi va boshqa bir qancha omillarga bog’liqdir. Biroq, har qanday holatda ham, 
elektron hujjat aylanishlar tizimidan foydalanish qog’ozli hujjatlarga harajatlarni 
qisqartirishga, axborot oqimlarini tezlashtirishga, shuningdek, ularni korporativ 
madaniyatini oshirishga xizmat qiladi.