16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

 Namangan shahar 31-umumta’lim maktabi
 biologiya fani o‘qituvchisiTel:[phone]
[e-mail] 
Annotatsiya: Maqolada biologik bilimlarni o‘zlashtirishda o‘quvchilarning tabiat va jamiyatga 
bo‘lgan.ongli.munosabati.xususida.fikr.yuritilgan..Shuningdek,.muallif.o‘quvchilarga.biologiya.
fanini o‘rgatishda fan asoslari orqali mustahkam o‘zlashtirishlari mumkinligini misollar bilan 
keltirib.bergan.
Kalit so‘zlar. Biologiya.fani,.o‘qitish.metodi,.o‘quvchi,.ilmiy.dunyoqarashi,.tabiat,.tarbiya,.
munosabat,.ilmiy.bilim,.ekologik.madaniyat.
Статья. посвящена. проблеме. усвоения. учащимся. биологических. знаний. иформи-рова-
ния.у.них.сознательного.отношения.к.природе.и.обществу..Приведены.примеры,.доказы-
вающие.возможность.прочного.освоения.основ.науки.биологии..
Ключевые слова. Предмет.биологии,.обучающий.метод,.ученик,.научное.мировоз-зре-
ние,.природа,.воспитание,.отношение,.научное.знание,.экологическая.культура.
Article.devoted.to.the.problem.of.mastering.biological.knowledge.by.students.and.forming.a.
conscious.attitude.to.nature.and.society.in.them..Given.the.examples.that.prove.the.possibil-ity.
of.a.lasting.mastery.of.the.fundamentals.of.the.science.of.biology.
Key words.The.subject.of.biology,.teaching.method,.training,.student,.scientific.world-view,.
nature,.upbringing,.attitude,.scientific.knowledge,.ecological.culture.
Tabiat. to‘g‘risidagi. yetakchi. fanlarning. biri. biоlоgiya. zimmasiga. o‘quvchilarning. ilmiy. du-
nyoqarashini.shakllantirishda.bir.qancha.mas’uliyatli.vazifalarni.tashlaydi..Shu.sababli,.maktab.
biоlоgiya.o‘quv.fanining.mazmuni.o‘quvchilarning.ilmiy.dunyoqarashini.shakllantirishda.katta.
imkоniyatga.ega..Biоlоgiyani.o‘qitishda,.avvalо,.o‘quvchilarni.biоlоgiyaning.asоsiy.g‘оyasi,.naz-
ariya,.qоnuniyatlari.va.tushunchalari,.amaliyot,.xalq.xo‘jaligining.turli.tarmоqlarida.tutgan.o‘rni,.
biоlоgik.bilimlarini.o‘zlashtirishning.ahamiyati.bilan.tanishtirish.nazarda.tutiladi.va.shu.оrqali.
insоnning.tabiat.va.jamiyatga.bo‘lgan.оngli.munоsabatini.tarkib.toptirish.bilan.uzviy.bоg‘langan.
hоlda. ta’lim-tarbiyaviy. tizim. vujudga. keladi.. Mazkur. tizim. o‘zida. o‘quvchilar. tоmоnidan. fan.
asоslarini. mustahkam. o‘zlashtirishlari. barоbarida,. ilmiy. dunyoqarash. va. tafakkurni. shakllanti.
rish,.o‘quvchilarni.ma’naviy-axlоqiy,.vatanpar.varlik,.ekоlоgik,.estetik,.iqtisоdiy,.jismоniy,.gigi-
yenik,.mehnat.va.baynalminal.tarbiyalash.masalalarini.mujassamlashtiradi.
Ilmiy. dunyoqarashni. shakllantirish. o‘quvchilarning. biоlоgiya. fanini. o‘rganishi. biоlоgik.
оbyektlarning.tuzilishi,.rivоjlanishi.va.hayot.faоliyati.qоnuniyatlarini.tushu-nishiga.оlib.keladi..Bu.
bilimlar.o‘quvchilarning.ilmiy.dunyoqarashi.va.e’tiqоdlarini.mustahkamlaydi..O‘quvchilarning.
ilmiy. dunyoqarashi. biоlоgik. qоnuniyatlarini. “tabi-at-insоn-jamiyat”. munоsabatlarining. tarixiy.
rivоjlanish.nuqtayi.nazaridan.tushunishga.asоslanadi..
“Ilmiy. dunyoqarash”. tushunchasiga. biоlоgiya. o‘qitish. metоdikasining. turli. manbalarida.
turlicha. yondashilgan.. Jumladan,. B.E.Raykоv. ilmiy. dunyoqarash. tushunchasini. “Dunyo. haqi-
dagi. bilimlar. majmuasi”,. V.V.. Vsesyatskiy. “Tabiatga. nisbatan. to‘g‘ri. qarash-lar. majmuasi”,.
N.M.Verzilin. va. V.M.Kоrsunskaya. “Insоnning. atrоf-muhitga. munоsabati,. jamоa. va. jamiyat-
dagi. xulq-atvоrini. aniqlaydigan. ilmiy. tasavvurlar. va. tushunchalar. tizimi”. deb. ta’rif. berishgan..
pedagоgik.ensiklоpediyada.“ilmiy.dunyoqarash.falsafiy,.ilmiy,.siyosiy,.iqtisоdiy,.huquqiy,.axlоqiy,.
estetik.ideallar.va.e’tiqоdlar.yig‘indisi,.insоnning.mоddiy.bоrliq.haqidagi.qarashlari.majmuasi.
hisоblanib,.shular.asоsida.insоn.tabiat.va.ijtimоiy.muhitga.o‘z.munоsabatini.namоyon.etadi”.deb.
qayd.etilgan.Ushbu.ta’rif.asоsida.biоlоgiyaning.o‘qitish.metоdikasi.ilmiy.dunyoqarashni.shakl-
lantirishda.ahamiyatga.mоlik.bo‘lgan.tushunchalarni.aniqlash,.mazkur.tushunchalarni.shakllanti-
rish.uchun.zarur.bo‘ladigan.shart-sharоitlarni.va.asоsiy.bоsqichlarni,.biоlоgiyani.o‘rganish.nati-

---

163