Mashinasozlik sanoati 50-80-yillarda O’zbekiston mashinasozlik industriyasi ko’p
tarmoqli sohaga aylandi. 1985 yilda respublika sanoatida faoliyat ko’rsatgan 1549 ta
ishlab chiqarish birlashmalari, kombinatlari va korxonalarining 100 dan ortig’i
mashinasozlik tarmog’iga tegishli bo’lib, ularda tayyorlangan mashinalar salmog’i butun
sanoat mahsulotining 16 foizini tashkil etardi.
Respublikada, birinchi navbatda, paxtachilikka xizmat qiluvchi mashinasozlik
tarmog’ini rivojlantirish tadbirlari amalga oshirildi. Toshkent qishloq xo’jaligi
mashinasozligi zavodi (Tashselmash) qishloq xo’jaligi mashinasozligining bosh
korxonasi hisoblanardi. «Tashselmash» zavodida 1960 yilda 3184 ta paxta terish
mashinasi ishlab chiqarilgan bo’lsa, 1985 yilda 9425 ta shunday mashina tayyorlanadi.
1957 yilda paxta tozalash sanoati uchun mashinalar ishlab chiqaruvchi
«Tashxlopkomash» zavodi bazasida yirik «Tashavtomash» zavodi barpo etildi. Zavodda
paxtani qop- qanorsiz tashuvchi transport vositalari va gaz-51 yuk avtomobili uchun
ehtiyot qismlar ishlab chiqarish yo’lga qo’yildi. Bu zavod 1967-1971 yillarda qayta
jihozlanib, traktor ishlab chiqarish yo’lga qo’yildi va unga Toshkent traktor zavodi nomi
berildi.
1948 yildan boshlab O’zbekiston qishloq xo’jaligi (O’zbekselmash) zavodi
o’rish mashinalari, diskli baranalar, charxlash stanoklari, nasos changlagich-purkagichlar,
motigalar, chigit ekish mashinalari ishlab chiqarardi. 1960 yilda bu zavodda ko’rak
chuvish mashinasi, 1965 yilda erga to’kilgan paxtani teradigan, g’o’zapoya yuladigan
mashinalar tayyorlash yo’lga qo’yildi. 1956 yilda qurilib ishga tushirilgan Andijon
irrigatsiya mashinasozligi zavodida yangi erlarni o’zlashtirish, kanallar va suv omborlari
qurilishi bilan bog’liq zovur kovlaydigan mashinalar, suv nasoslari, avtobenzotsisternalar,
er tekislaydigan buldozerlar va skreperlar, greyderlar va kanallar tozalaydigan mashinalar,
yuk ortib tushiradigan murakkab mexanizm va uskunalar ishlab chiqarish yo’lga qo’yildi.
50-60-yillarda qurilgan Toshkent mashinasozlik zavodi, Andijon «Kommunar» zavodida
paxta tozalash mashinalari, linterlar, paxta toylarini qabul qilish, saqlash, xillashning ko’p
mehnat talab qiladigan jarayonlarini mexanizatsiyalashtirish mashinalari, quritish-tozalash
asboblari, yuk tashish mashinalari ishlab chiqarish o’zlashtiriladi.
O’zbekiston aviatsiya sanoati ham o’sib bordi. Toshkentda 1941 yilda Ximki
shahridan keltirilgan zavod asosida aviatsiya zavodi barpo etilgan edi. Dastlab u PS-84 va
IL-2 samoletlarini ishlab chiqara boshladi. Toshkent aviatsiya zavodida 1953 yilda IL-14,
1958 yilda turli tipdagi transport samolyotlari, 1966yilda esa AN-22 samolyotlari
tayyorlash yo’lga qo’yildi. 1972 yilda V.P. Chkalov nomidagi Toshkent Aviatsiya ishlab
chiqarish birlashmasi tashkil etildi. Uyushmaga Toshkent aviatsiya zavodi (bosh
korxona), Andijon mexanika zavodi, Farg’ona mexanika zavodi va Toshkent kislorod
zavodi birlashtirildi.
Birlashmada samolyot yig’iladi, uning turli detal va uzellari tayyorlanadi,
shuningdek xalq iste’moli buyumlari ishlab chiqariladi. O’zbekiston Prezidenti I.Karimov
240
1961 yildan boshlab besh yil davomida Toshkent aviatsiya zavodida muhandis, etakchi
muhandis-konstruktor bo’lib ishladi va toblandi.
Do'stlaringiz bilan baham: |