Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги

Поливинилацетатли (ПВА) қоришма одатда юқори нам, зарб 
таъсирида бўладиган ва темир ғилдиракли машина ёки аравачалар юрадиган 
полларда ишлатилмайди. Чунки, ПВА қотгандан кейин ҳам унинг пластиклиги 
сақланиб туради. Унга сув ёки нам таъсир этганда мустаҳкамлиги камаяди. 
ПВА бўтқа чоксиз полларни ётқизишда бир қатламли ёки икки қатламли 
бўлиши мумкин. Бир қатламли ПВА бўтқа, обдон сифатли қилиб текисланган 
асосга 2-2,5 мм қалинликда ётқизилади. Агар пол асоси қониқарсиз бўлса, 3-4 
мм қалинликда икки қатлам қилиб ётқизилади. ПВА бўтқаси, асосан боғловчи 
кукун тўлдирғич, ранг берувчи ва сув қоришмасидан ташкил топган. 
ПВА бўтқа ашёни оғирлигига кўра % ҳисобида тахминан қуйидаги 
миқдорда олиш мумкин: қуйи қатлам учун ПВА суви – 36%, кукун тўлдирғич 
– 54% пигментлар -6% ва сув 5% ; юқори юза қатлам учун ПВА суви -56%, 
кукун тўлдирғич- 30 %, пигментлар - 4% ва сув 10% гача миқдорда олинади. 
Бўтқанинг сувга чидамлигини ошириш учун унга 50
о
С иссиқликдаги 
формалин ва хлорид кислота билан ишлаш зарур. ПВА бўтқаси билан 
ётқизилган пол лок билан бўялса унинг чидамлилиги ортади. 
Рангли чоксиз поллар учун ишлатиладиган полимерцемент 
қоришмалар ПВА ёки дивинилстирол каучук суви, портландцемент, қум, 
мармар ёки гранит майдаси ва минерал пигментларни қориштириб олинади. 
Полимерцемент поллар ишлатилишига кўра бир ва икки қатламли бўлади. 
Полимерцемент қоришма пластик ва қуйма хилларга бўлинади. 
Қўйма полимерцемент поли бир қатламининг қалинлиги 3-4 мм бўлса, 
пластик қоришма ётқизилганда эса қалинлиги 7-10 мм қилинади. Икки 
қатламли пол ётқизиш керак бўлса, қуйма полимерцемент бўтқа 10-14 мм 
қалинликда бўлиши керак. Шу билан бирга юза қатлами 7-10 мм қалинликда 
рангли, манзарали пластик қоришма билан текисланади. 
Полирмерцемент бўтқаси қуйидаги таркибда тайёрланади (бир хил 
рангдаги қуйи қатлам учун): 400 маркали портландцемент - 17-18%; 50% ли 
ПВА суви -7-8%; кукун тўлдирғич-70%; ранг берувчи пигмент - 5-6%.
Текисловчи юза қатлам учун: 400 маркали портландцемент- 13-14%; 
50% ли ПВА суви -5-6%, кукун тўлдиргич-75-80%. 
Бўтқанинг қулай жойланувчанлигини ошириш мақсадида қоришмага 
цемент оғирлигига нисбатан 45-55% миқдорда сув қўшилади. Полимерцемент 

---

қоришмаси асос билан жуда мустаҳкам ёпишувчанлик хусусиятига эга. 
Шунингдек, ишқаланишга ва зарбга бўлган мустаҳкамлиги қониқарлидир.