Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari

laboratoriya ishlari xam matyematika o’kitishda an’anaviy usullardan xisoblanadi. 
             2. Muammoli ta’lim. 
Matyematika o’kitishda muammoli ta’lim usuli xam kyeng ko’llanish imkoniyatlari mavjud, 
chunki ko’pgina tushunchalarni o’rganish muammoli vaziyatni yaratishga olib kyelinishi 
mumkin. 
Muammoli ta’lim usuli  bilan  bayon etishda kuyidagi  mavzularni  yoritilish  imkoniyatlari 
mavjud: 
1.  Logarifmik  funksiyaning  xossalari  va  grafigi.  Bunda  dastlab  kuyidagi  masalalar 
karaladi.  
a)  byerilgan  funksiyaga  tyeskari  funksiyani  topish  masalasi.Bunda  byerilgan 
funksiyaning tyeskarisini aniklash  va o’zgarish soxalari orasidagi  bogliklikni aniklashga e’tibor 
karatiladi.Savollar ko’yiladi: kanday  funksiya  xamma  vakt tyeskarilanuvchi  ?Tyeskari  funksiya 
formulasini  kanday  xosil  kilish  mumkin?  O’zaro  tyeskari  funksiyalar  grafiklari  kanday 
joylashadi ?  
b)  Ko’rsatkichli  funksiyaning  xossalarini  takrorlash.  Ikkala  xolda  xam  grafiklardan 
foydalanish lozim, uning aniklanish, o’zgarish soxalari,  monotonligi, natijada muammoli savol 
ko’yiladi: ko’rsatkichli  funksiya tyeskari  funksiyaga egami?  Bu savolni o’kuvchilar  muxokama 
asosida xal  kilishga xarakat kiladilar, buning uchun ularda zarur bilimlar mavjud. 
Kyeyin kuyidagi muammoli savollar taklif etiladi: 
1. Ko’rsatkichli funksiya uchun tyeskari funksiya formulasini kanday xosil kilish mumkin 
?  
2.  Logarifmik funksiya grafigini kanday xosil kilish mumkin ? 
5.  Logarifmik funksiyaning aniklanish soxasi kanday ? 
4.  Matyerialni  o’rganish  logarifmik  va  ko’rsatkichli  funksiyalar  barcha  xossalarini 
so’rash va bu xossalarni ko’llashga doir mashklarni  yechish bilan amalga oshiriladi. 

---

 
77
 
“Tyekisliklar  parallyelligi”  mavzusini  o’rganishda  o’kuvchilarga  avvalo  ularga  ma’lum 
ikki tyekislik joylashish xollarini eslash taklif etiladi, kyesishishi, ustma-ust tushishi va parallyel 
bo’lishi,  shundan  so’ng  o’kuvchilarga  bu  xollardan  boshka,  ikki  tyekislik  joylashishi  vaziyati 
mavjud yoki mavjud emasligini kilish taklif  etiladi. 
 
3. Matyematik ta’lim yangi tyexnologiyalari. 
 
Matyematika  o’kitishdagi    usullar  xam  xozirgi  davrda  takomillashib,  yangicha 
pyedagogik  tyexnologiyalar  asosida  ko’llanilib  kyelinmokda.  Masalan,  tayanch  konspyektlarga 
asoslangan  o’kitish  usuli  (V.F.  Shatalov  usuli),  yiriklashgan  didaktik  birliklar  usuli 
(P.M.Erdniyev usuli) va x.k.lar shular jumlasiga kiradi.  
 
Ta’limni diffyeryensiallashtirish usuli xam shular jumlasidandir.  
 
Darslarni  nostandart  usullarda  tashkil  kilish  kyeyingi  yillarda  o’yin  tarzida  o’tkazish 
usullarini  xam  amaliyotda  kyeng  ko’llashga  aloxida  e’tibor  byerilmokda.  Masalan,  darslarni 
mo’jizalar  maydoni,  didaktik  o’yinlar  tarzida    tashkil  kilish    mumkin.  Bunday  usullarga  bir 
nyechta misollar kyeltiramiz: