Buxglteriya hisobi va audit


 Monopoliyalarning iqtisodiy asosi va ularning turlari



Download 7,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet192/521
Sana05.07.2021
Hajmi7,54 Mb.
#109824
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   521
Bog'liq
iqtisodiyot nazariyasi

2. Monopoliyalarning iqtisodiy asosi va ularning turlari. 
«Monopoliya» atamasining kelib chiqishi bozorga oid tushunchalardan (ya’ni, 
grekcha «monoc» - yagona, bitta va «poleo» - cotaman) tarkib topsada, biroq uning 
iqtisodiy  asoslari  aslida  ishlab  chiqarishga  borib  taqaladi.  Monopoliyani 
quyidagicha  ta’riflash  o’rinli  deb  hisoblaymiz:  monopoliya  –  monopol  yuqori 
narxlarni o’rnatish hamda monopol yuqori foyda olish maqsadida tarmoqlar, 
bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi 
yirik korxonalar (firma, korporatsiyalar)ning birlashmalari.
41
 
Monopoliyalar  vujudga  kelishining  moddiy  asosi  ishlab  chiqarishning 
to’planishi  hisoblanadi.  Ishlab  chiqarishning  to’planishi  ishlab  chiqarish 
vositalari,  ishchi  kuchi  hamda  mahsulot  ishlab  chiqarish  hajmining  yirik 
korxonalarda to’planishini namoyon etadi. 
Ishlab  chiqarish  to’planishining  asosiy  sababi  bo’lib  olinayotgan  foyda 
hajmining  ko’payishi  hisoblanadi.  Foydani  muntazam  ravishda  ko’paytirib  borish 
maqsadida  tadbirkor  olingan  qo’shimcha  mahsulot  (foyda)ning  bir  qismini 
                                                           
41
  Бу  мазмундаги  таърифлар  қуйидаги  манбаларда  ҳам  берилган:  Шишкин  А.Ф.  Экономическая  теория: 
Учебное пособие  для вузов. 2-е изд. Кн.1. – М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 1996, 597-б.; Борисов Е.Ф. 
Экономическая  теория:  учеб.  –  2-е  изд.,  перераб.  и  доп.  -    М.:  ТК  Велби,  Изд-во  Проспект,  2005,  208-б.; 
Основы  экономической  теории.  Политэкономия:  Учебник  /Под  ред.  д-ра  экон.  наук,  проф.  Д.Д.Москвина. 
Изд. 3-е, исправл. – М.: Едиториал УРСС, 2003, 499-б. 
 
  


 
60 
kapitallashtiradi, ya’ni unga qo’shimcha ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchi 
sotib  oladi.  Bu  esa  ba’zi  bir  korxonalarning  o’sishi  hamda  ishlab  chiqarish 
miqyoslarining  kengayishiga  olib  keladi.  SHu  bilan  birga  raqobat  amaldagi 
kapitallarning 
ixtiyoriy 
yoki 
majburiy 
birlashtirish, 
markazlashtirish 
tendentsiyasini  keltirib  chiqaradi.  SHunday  qilib,  ishlab  chiqarish  to’planishining 
moddiy asosi bo’lib kapitalning to’planishi va markazlashuvi hisoblanadi. 

Download 7,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   521




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish