Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355


- MAVZU:MAKTABGACHA YOSH DAVRI PSIXOLOGIYASI



Download 4,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet438/558
Sana05.07.2021
Hajmi4,45 Mb.
#109653
1   ...   434   435   436   437   438   439   440   441   ...   558
Bog'liq
kasbiy psixologiya

22- MAVZU:MAKTABGACHA YOSH DAVRI PSIXOLOGIYASI 
REJA: 
22.1. 
 Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixik taraqqiyoti. 
22.2. 
 Bog’cha yoshidagi bolalar o’yinining psixologik xususiyatlari. 
22.3. 
 Bog’cha yoshidagi bolalar bilish jarayonlarining rivojlanishi. 
22.4. 
 Maktabgacha yoshdagi bolalar shaxsining shakllanishi. 
22.5. 
 Bolaning maktabga psixologik tayyorgarligi. 
 
22.1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixik taraqqiyoti 
Ontogenezda  3  dan  7  yoshgacha  bo’lgan  davr  Bog’cha  yoshi  davri  hisoblanadi.  Maktabgacha 
yoshdagi bolalar psixologiyasida juda tez sifat o’zgarishlari bo’lishini inobatga olgan holda 3 davrga: 
(3-4 yosh) kichik maktabgacha davr, (kichik Bog’cha yoshi), (4-5 yosh) o’rta maktabgacha davr, (o’rta 
bog’cha  yoshi),  (6-7  yosh)  katta  maktabgacha  davr  (katta  Bog’cha  yoshi)ga  ajratish  mumkin.  Bola 
rivojlanish  jarayonida  kishilik  avlodi  tomonidan  yaratilgan  predmet  va  hodisalar  olami  bilan 
munosabatga kirishadi.  
Bola insoniyat qo’lga kiritgan barcha yutuqlarni faol ravishda o’zlashtirib, egallab boradi. Bunda 
predmetlar  olamini,  ular  yordamida  amalga  oshiriladigan  xatti-harakatlarni,  tilni,  odamlar  orasidagi 
munosabatlarni egallab olishi, faoliyat motivlarining rivojlanishi, qobiliyatlarning o’sib borishi, katga 
yoshli  kishilarning  bevosita  yordamida  amalga  oshirilib  borilmog’i  kerak.  Asosan,  shu  davrdan 
boshlab bolaning mustaqi faoliyati kuchaya boshlaydi. Bog’cha yoshdagi bolalarga beriladigan tarbiya, 
ularning  murakkab  harakatlarini  o’zlashtirish,  elementar  gigiena,  madaniy  va  malakalarini 
shakllantirish,  nutqini  rivojlantirish,  hamda  ijtimoiy  axloq  va  estetik  didining  dastlabki  ko’rtaqlarini 
hosil qilishga qaratilishi lozim. 
Mashhur  rus  pedagogi  Lesgaftning  fikricha,  insonning  bog’cha  yoshidagi  davr  shunday  bir 
bosqichki,  bu  davrda  bolalarda  xarakter  xislatlarining  namunalari  shakllanib,  axloqiy  xarakterning 
asoslari yuzaga keladi. 
Bog’cha  yoshdagi  bolalarning  ko’zga  tashlanib  turuvchi  xususiyatlaridan  biri,  ularning 
harakatchanligi va taqlidchanligidir. Bola tabiatining asosiy qonunini shunday ifodalash mumkin: bola 
o’zluksiz  faoliyat  ko’rsatishni  talab  qiladi,  lekin  u  faoliyat  natijasidan  emas,  balki  faoliyatning  bir 
xilligi va surunkaliligidan toliqadi. 
Kattalar  va  tengdoshlari  bilan  bo’lgan  munosabat  orqali  bola  axloq  me'yorlari,  kishilarni 
anglashi, shuningdek, ijobiy va salbiy munosabatlar bilan tanisha boshlaydi.  
Bog’cha  yoshidagi  bola  endi  o’z  gavdasini  yaxshi  boshqara  oladi.  Uning  harakati 
muvofiqlashtirilgan holda bo’ladi. Bu davrda bolaning nutqi jadal rivojlana boshlaydi. U yangiliklarni 
egallashga nisbatan o’zi bilganlarini mustaxkamlashga ehtiyoj sezadi, o’zi bilgan ertagini qayta-qayta 
eshitish va bundan zerikmaslik, shu davrdagi bolalarga xos xususiyatdir. 


271 
 
Bog’cha  yoshidagi  bolalarning  ehtiyojlari  va  qiziqishlari  jadal  ravishda  ortib  boradi.  Bog’cha 
yoshidagi bolalar nutqni bir muncha to’la o’zlashtirganlari va xaddan tashqariharakatchanliklari tufayli 
ularda  o’zlariga  yaqin  bo’lgan  katta  odamlar  va  tengdoshlari  bilan  munosabatda  bo’lish  ehtiyoji 
tuqiladi.  
Ular tor doiradan kengroq doiradagi munosabatlarga intila boshlaydilar. Ular endi Bog’chadagi 
o’rtoqlari va qo’ni-qo’shnilarning bolalari bilan ham jamoa bo’lib o’ynashga harakat qiladilar. Hamma 
narsani  bilib  olishga  bo’lgan  ehtiyoj  kuchayadi.  Bog’cha  yoshidagi  bola  tabiatiga  xos  bo’lgan  kuchli 
ehtiyojlardan  yana  biri,  uning  har  narsani  yangilik  sifatida  ko’rib,  uni  har  tomonlama  bilib  olishga 
intilishidir.  
Bog’cha  yoshidagi  bolalar  hayotida  va  ularning  psixik  jihatidan  o’sishida  qiziqishning  roli 
kattadir,  qiziqish  xuddi  ehtiyoj  kabi,  bolaning  biror  faoliyatga  undovchi  omillardan  biridir.  Shuning 
uchun  ham  qiziqishni  bilish  jarayoni  bilan  bog’liq  bo’lgan  murakkab  psixik  hodisa  desa  bo’ladi. 
Bolaning  kamol  topishida  qiziqishning  ahamiyati  shundaki,  bola  qiziqqan  narsasini  mumkin  qadar 
chuqurroq bilishga intiladi va uzoq vaqt davomida qiziqqan narsasi bilan shug’ullanishdan zerikmaydi. 
Bu  esa  o’z  navbatida  bolaning  diqqati  hamda  irodasi  kabi  muhimxislatlarni  o’stirishga  va 
mustaxkamlashiga yordam beradi. 
 

Download 4,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   434   435   436   437   438   439   440   441   ...   558




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish