O`quv materiallari

1. Moliyaviy inqirozlarning iqtisodiy mohiyati va tasniflanishi 

Korxonalar  moliyaviy  inqirozi  ular  moliyaviy  muvozanati  buzilishining  eng 

jiddiy shakllaridan birini oʻzida aks ettiradi. Odatda moliyaviy inqirozlar siklli tarzda 

yuzaga keladi. 

Korxonalar moliyaviy inqirozlari bir qator asosiy belgilariga koʻra tasniflanadi. 

Ularning har biri haqida quyida toʻxtalib oʻtamiz. 

1.  Yuzaga  kelish  manbasiga  koʻra  moliyaviy  inqirozlar  quyidagilarga 

boʻlinadi: 

-  Ichki  omillar  natijasida  yuzaga  keladigan  moliyaviy  inqirozlar.  Bunday 

omillarga  moliyaviy  menejment  samarasizligi,  moliyaviy  faoliyatning  alohida 

yoʻnalishlari  boʻyicha  tanlangan  moliyaviy  siyosatning  notoʻgʻriligi,  moliyaviy 

---

251 

 

risklarning alohida turlarini notoʻgʻri baholash, kapitalning oʻrtacha tortilgan qiymati 

yuqoriligi kabilarni kirish  mumkin. Odatda  bunday  moliyaviy  inqirozlarni inqirozga 

qarshi  moliyaviy  boshqaruvning  ichki  mexanizmlari  hisobiga  zudlik  bilan  bartaraf 

etish mumkin boʻladi. 

-  Tashqi  omillar  natijasida  yuzaga  keladigan  moliyaviy  inqirozlar.  Bunday 

omillarga  misol  sifatida  korxonalar  moliyaviy-xoʻjalik  faoliyatini  soliqlar  orqali 

tartibga  solishning  murakkablashuvi,  moliya  bozori  kon’yukturasining  noqulay 

oʻzgarishi va boshqalarni keltirish mumkin.  

-  Ichki  va  tashqi  omillar  natijasida  yuzaga  keladigan  moliyaviy  inqirozlar. 

Bunday  inqirozlar  bartaraf  etish  imkoniyatlari  boʻyicha  birmuncha  murakkab 

hisoblanadi.