Guruh ishini umumlashtiruvchi baho
Guruh
1
2
3
Umumiy ball
Baho
(umuiy ball 2 ga bo`linadi)
2,2 -3 ball – «a‘lo»
1,2 - 2 ball – «yaxshi»
0,5 – 1,1 ball – «qon-li»
0-0,5 ball – «yomon»
1.
-
2.
-
3.
-
216
IQTISODIYOT NAZARIYASI FANIDAN
REYTING TIZIMI
I.Umumiy qoidalar
1. Kadrlar tayyorlash Milliy dasturini amalga oshirishning yangi sifat bosqichida oliy
ta‘lim muassasalarida talabalar bilimini baholash va nazorat qilishning reyting tizimini joriy
etishdan maqsad mamlakatimizda ta‘lim sifatini boshqarish orqali raqobatbardosh yuqori
malakali mutaxassislarni tayyorlashga erishish, talabalarning fanlarni o‗zlashtirishida
bo‗shliqlar hosil bo‗lishini oldini olish, ularni aniqlash va bartaraf etishdan iboratdir. Oliy
o‗quv yurtlarida talabalarning bilim darajasi asosan reyting tizimi bo‗yicha baholanadi.
Talabalar bilimini reyting tizimi asosida baholash – talabaning butun o‗qish jarayoni
davomida o‗z bilimini oshirishi uchun muntazam ishlashi hamda o‗z ijodiy faoliyatini
takomillashtirishini rag‗batlantirishga qaratilgan. Reyting tizimi mamlakatimizda yuqori
malakali mutaxassislar tayyorlashning sifat ko‗rsatkichlarining jahon andozalari hamda
xalqaro mezonlarga muvofiqligini ta‘minlashga qaratilgan.
Kafedrada o‗qitiladigan fanlar bo‗yicha tayyorlangan mazkur uslubiy ko‗rsatma
O‗zbekiston Respublikasining ―Ta‘lim to‗g‗risida‖gi, ―Kadrlar tayyorlash milliy dasturi
to‗g‗risida‖gi qonunlari va O‗zbekiston Respublikasi Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim
vazirligining 2009 yil 11 iyundagi 204-sonli buyrug‗i bilan tasdiqlangan ―Oliy ta‘lim
muassalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting tizimi to‗g‗risida‖gi
Nizom (O‗zbekiston Respublikasi Oliy va o‗rta-maxsus ta‘lim vazirligining 2010 yil 25
avgustdagi 333-sonli buyrug‗i bilan o‗zgartirish kiritilgan), fanning Namunaviy o‗quv dasturi
hamda Ishchi o‗quv dasturi asosida ishlab chiqilgan. Ushbu uslubiy ko‗rsatma fanlardan
talabalar bilimini baholashda, shuningdek talabalar uchun ham mazkur fanni o‗zlashtirish
jarayonida qanday ballar to‗plash mumkinligi haqida tasavvurga ega bo‗lishda muhim o‗rin
tutadi.
2. Fanlar bo‗yicha talabalar bilimini baholashning reyting tizimi quyidagi vazifalarning
bajarilishini ko‗zda tutadi:
a) talabalarda Davlat ta‘lim
standartlariga
muvofiq tegishli bilim, ko‗nikma va
malakalar shakllanganligi darajasini nazorat qilish va tahlil qilib borish;
b) talabalar bilimi, ko‗nikma va malakalarini baholashning asosiy tamoyillari: Davlat
ta‘lim
standartlariga
asoslanganlik, aniqlik, haqqoniylik, ishonchlilik va qulay shaklda
baholashni ta‘minlash;
v) fanlarning talabalar tomonidan tizimli tarzda va belgilangan muddatlarda
o‗zlashtirilishini tashkil etish va tahlil qilish;
g) talabalarda mustaqil ishlash ko‗nikmalarini rivojlantirish, axborot resurslari
manbalaridan samarali foydalanishni tashkil etish;
d) talabalar bilimini xolis va adolatli baholash hamda uning natijalarini vaqtida ma‘lum
qilish;
ye) talabalarning fanlar bo‗yicha kompleks hamda uzluksiz tayyorgarligini ta‘minlash;
yo) o‗quv jarayonining tashkiliy ishlarini kompyuterlashtirishga sharoit yaratish.
3. Fanlar bo‗yicha talabalar bilimini semestrda baholab borish reyting nazorati jadvallari
va baholash mezonlari asosida amalga oshiriladi.
II. Nazorat turlari va uni amalga oshirish tartibi
4. Nazorat turlari, uni o‗tkazish tartibi va mezonlari kafedra mudiri tavsiyasi bilan oliy
ta‘lim muassasasining (fakultet) o‗quv-uslubiy kengashida muhokama qilinadi va tasdiqlanadi
hamda har bir fanning ishchi o‗quv dasturida mashg‗ulot turlari bilan birgalikda ko‗rsatiladi.
5. Reyting nazorati jadvallari, nazorat turi, shakli, soni hamda har bir nazoratga ajratilgan
maksimal ball, shuningdek joriy va oraliq nazoratlarning saralash ballari haqidagi
ma‘lumotlar fan bo‗yicha birinchi mashg‗ulotda talabalarga e‘lon qilinadi.
6. Talabalarning bilim saviyasi va o‗zlashtirish darajasining Davlat ta‘lim standartlariga
muvofiqligini ta‘minlash uchun quyidagi nazorat turlarini o‗tkazish nazarda tutiladi:
217
1) joriy nazorat – (JN);
2) oraliq nazorat – (ON);
3) yakuniy nazorat – (YaN);
Joriy nazorat – talabaning fan mavzulari bo‗yicha bilim va amaliy ko‗nikma darajasini
aniqlash va baholash usuli. Joriy nazorat fanning xususiyatidan kelib chiqqan holda, seminar,
laboratoriya va amaliy mashg‗ulotlarida og‗zaki so‗rov, test o‗tkazish, suhbat, nazorat ishi,
kollokvium, uy vazifalarini tekshirish va shu kabi boshqa shakllarda o‗tkazilishi mumkin.
Talabaning bilim darajasi, eng avvalo, uning auditoriyada dars o‗tish jarayonidagi faolligi,
o‗tilgan mavzularni o‗zlashtirish darajasi orqali quyidagicha aniqlanadi:
1) ma‘ruzani sifatli konspektlashtirish darajasi, tinglash, o‗qituvchi tomonidan tashkil
etilgan mavzuga oid bahs va munozaralarda faol ishtirok etish;
2) amaliy (seminar) mashg‗ulotlarni konspektlashtirish darajasi, unga tayyorgarlik
ko‗rish, misol, masala, test, keys-stadi va boshqalarni ishlab chiqishda faol qatnashish va h.k.
Barcha fanlardan talabaning semestr davomida o‗zlashtirish ko‗rsatkichi 100 ballik
tizimda baholanadi. Shundan JNga jami ballning 40%, ya‘ni 40 ball ajratilgan. JN tarkibiga
talabalarning ma‘ruza, amaliy va seminar darslariga faol qatnashishlari, uy vazifalarini
bajarishlari, misollar, masalalar, yozma ish, nazorat ishlari, test va keys-stadilarni yechishlari
hamda mustaqil ishlar (referat, Prezident I.A.Karimov asarlari, shuningdek iqtisodiyotga oid
O‗zbekiston Respublikasi qonunlari va boshqa me‘yoriy hujjatlarni konspekt qilish hamda
fanning ayrim mavzularini mustaqil o‗rganish) bo‗yicha topshiriqlarni bajarishlari natijasida
to‗plagan ballari kiradi. Talabalarning fanni o‗zlashtirishlari bo‗yicha nazorat turlari ichida
―oraliq nazorat‖ (ON) muhim ahamiyat kasb etadi.
Oraliq nazorat (ON) semestr davomida o‗quv dasturining tegishli (fanning bir necha
mavzularini o‗z ichiga olgan) bo‗limi tugallangandan keyin talabaning bilim va amaliy
ko‗nikma darajasini aniqlash va baholash usuli.
Oraliq nazoratining soni (bir semestrda ikki
martadan ko‗p o‗tkazilmasligi lozim)
va shakli (yozma, og‗zaki, test va hokazo) o‗quv faniga
ajratilgan umumiy soatlar hajmidan kelib chiqqan holda kafedra tomonidan belgilanadi. ONda
talabaning muayyan savolga javob berish yoki muammoni yechish mahorati va qobiliyati
aniqlanadi. ONga jami ballning 30%, ya‘ni 30 ball ajratish tavsiya etiladi. ON yozma ish,
nazorat ishi, test, og‗zaki savol-javob va boshqa ko‗rinishlarda o‗tkazilishi mumkin.
Har bir professor-o‗qituvchi o‗zining ixtiyoridan kelib chiqqan holda ONni yuqorida
keltirilgan ko‗rinishlaridan birini tanlab oladi. Oraliq nazoratni yozma ish shaklida
o‗tkazilganda 3 ta savoldan iborat bo‗lgan variantlar tuzib olinadi. Oraliq nazorat test shaklida
o‗tkazilsa, u holda 10 ta test savolidan kam bo‗lmagan variantlar tuziladi. Agar oraliq nazorat
og‗zaki savol-javob tarzida o‗tkazilsa, u holda 3 ta savoldan iborat bo‗lgan variantlar tuzilib,
ular asosida talabaning bilimi baholanadi. Fan bo‗yicha bir semestr davomida ikki marta ON
o‗tkazish rejalashtirilgan. Har bir oraliq nazorat bo‗yicha talabaning bilimini 15 balldan, jami
30 ballga qadar baholash mumkin. ONlar TDShIda ishlab chiqilgan kalendar tematik rejaga
muvofiq dekanat tomonidan tuzilgan reyting nazorati jadvallari asosida o‗tkaziladi.
Har bir professor-o‗qituvchi belgilangan kunlarda oraliq nazoratni o‗tkazib,
talabalarning olgan ballarini tegishli guruh jurnaliga, kafedra va dekanatdagi oraliq
nazoratlarni qayd qilish jurnallariga yozib qo‗yishlari shart.
Yakuniy nazorat (YaN) odatda semestr yakunida muayyan fan bo‗yicha nazariy bilim va
amaliy ko‗nikmalarni talabalar tomonidan o‗zlashtirish darajasini baholash usuli. Yakuniy
nazorat asosan tayanch tushuncha va iboralarga asoslangan ―Yozma ish‖ shaklida o‗tkaziladi.
Yakuniy baholashga jami ballning 30%, ya‘ni 30 ball ajratilgan.
7. Oraliq nazoratni o‗tkazish jarayoni kafedra mudiri tomonidan tuzilgan komissiya
ishtirokida davriy ravishda o‗rganib boriladi va uni o‗tkazish tartiblari buzilgan hollarda,
oraliq nazorat natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda oraliq nazorat qayta
o‗tkaziladi.
8. Oliy ta‘lim muassasasi rahbarining buyrug‗i bilan ichki nazorat va monitoring bo‗limi
rahbarligida tuzilgan komissiya ishtirokida yakuniy nazoratni o‗tkazish jarayoni davriy
218
ravishda o‗rganib boriladi va uni o‗tkazish tartiblari buzilgan hollarda, yakuniy nazorat
natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda yakuniy nazorat qayta o‗tkaziladi.
9. O‗quv yili tugaganidan keyin reyting nazorati natijalariga ko‗ra talabalarni keyingi
kursga o‗tkazish to‗g‗risida belgilangan tartibda qaror qabul qilinadi.
Fan bo‗yicha talabaning JN, ON va YaNdagi o‗zlashtirish ko‗rsatkichi har bir semestr
yakunida dekanatlar tomonidan beriladigan maxsus qaydnomalarga kiritilishi va ularning
natijalari kafedra majlisida tahlil qilib borilishi lozim.
III. Baholash tartibi va mezonlari
10. Talabalarning bilim saviyasi, ko‗nikma va malakalarini nazorat qilishning reyting
tizimi asosida talabaning har bir fan bo‗yicha o‗zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi.
11. Har bir fan bo‗yicha talabaning semestr davomidagi o‗zlashtirish ko‗rsatkichi 100
ballik tizimda baholanadi.
Ushbu 100 ball nazorat turlari bo‗yicha quyidagicha taqsimlanadi:
yakuniy nazoratga – 30 ball;
joriy va oraliq nazoratlarga – 70 ball
(fanning xususiyatidan kelib chiqqan holda 70 ball
kafedra tomonidan joriy va oraliq nazoratlarga taqsimlanadi).
12. Talabaning reyting daftarchasiga alohida qayd qilinadigan kurs ishi (loyihasi, hisob-
grafik ishlari), malakaviy amaliyot, fan (fanlararo) bo‗yicha yakuniy davlat attestatsiyasi,
bitiruv malakaviy ishi va magistratura talabalarining ilmiy-tadqiqot va ilmiy-pedagogik
ishlari, magistrlik dissertatsiyasi bo‗yicha o‗zlashtirish darajasi – 100 ballik tizimda
baholanadi.
13. Talabaning fan bo‗yicha o‗zlashtirish ko‗rsatkichini nazorat qilishda quyidagi
namunaviy mezonlar (keyingi o‗rinlarda namunaviy mezonalar deb yuritiladi) tavsiya etiladi:
Do'stlaringiz bilan baham: |