Microsoft Word qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobining xususiyatlari

4. Qurilish ishlari tannarxini kalkulyatsiya qilish  
usullari 
 
Qurilish tashkilotlarida qurilish ishlarining reja tannarxi, normativ tannarxi va 
haqiqiy tannarxi hisob-kitob qilinadi. Reja yoki normativ tannarx, odatda, qurilish 
ishlari  boshlanishidan  oldin  hisob-kitob  qilinadi.  Haqiqiy  tannarx  qurilish  ishlari 
yakunlanganda va buyurtmachilarga topshirilayotganda aniqlanadi.  
Qurilish  ishlarining  reja,  normativ  va  haqiqiy  tannarxini  kalkulyatsiya  qilish 
bir qancha maqsadlarda, chunonchi:  (1) qurilish ishlariga ketishi kerak bo‘lgan va 
haqiqatda ketgangan sarf-harajatlar summasini; (2) tugallanmagan qurilish qiymati 
(tannarxi)ni;  (3)  qurilish  ishlari  sotish  tannarxini;  (4)  sotishdan  kutilayotgan  va 
haqiqatda olingan yakuniy moliyaviy natija (foyda yoki zarar) summasini aniqlash 
uchun  amalga  oshiriladi.  Shuningdek,  qurilish  ishlari  haqiqiy  tannarxini 
kalkulyatsiya  qilish  reja  tannarx  yoki  normativ  tannarxga  nisbatan  yuz  bergan 
chetlanishlarni  aniqlashga,  ushbu  chetlanishlar  bo‘yicha  tegishli  boshqaruv 
qarorlarini  qabul  qilishda  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Shu  bois  ham,  qurilish 
ishlari haqiqiy tannarxini kalkulyatsiya qilish qurilish jarayonini hisobga olishning 
yakuniy bosqichida bajariladigan zarur ishlardan biri bo‘lib hisoblanadi. 
Qurilish  ishlarining  haqiqiy  tannarxi  turli  usullarda  kalkulyatsiya  qilinishi 
mumkin.  Amaliyotda  eng  keng  tarqalgan  usullar  bo‘lib  buyurtmali,  jarayonli  va 
hissali (tugallanish foizi) usullari hisoblanadi.