A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva

 
4.3.3.  Т-303 mantiqiy  elementi  
 
Т-303 elementi istalgan bir kirishga (1, 7, 5)  signal bergandan so’ng chiqish 
signalini (r vaqt ushlab turish bilan) hosil bo’lishini ta’minlaydi. Kirish signali 
yo’qolishi bilan chiqishdagi signal ham yo’qolib ketadi. Sxemaning ishini ko’rib 
chiqamiz. Chekka kaskad ikkita kirish bilan YoKI-EMAS elementi rolini bajaradi: 
bir kirish diodli, ikkinchisi-rezistorli.  
 
Rezistorli kirish zanjiri: tranzistor kollektori V
1
, R
4
 rezistori, V
4
 tranzistor 
bazasi. Diodli kirishning zanjiri: tranzistor V
3
 kollektori, V
8  
diodi, V
4
 tranzistor 
bazasi. Chekka kaskal chiqishdagi signal ikkala kirishdagi signallar yo’qolganida 
paydo bo’ladi, ya’ni V
1
 va  V
3 
 tranzistorlari bir vaqtda to’yinadi.   

---

 
89
 
Elementning ishga tushirish vaqtining stabillashuvini oshirish uchun R
5 
 va 
R
6 
 rezistorlari orqali oldindan zaryadlab qo’yilgan C
1
 kondensatorni qaytadan 
zaryadlash prinsipi qo’llanilgan. Kirish signali bo’lmagan taqdirda V
1
 tranzistorni 
kolletoridagi kuchlanish iste’moldagi kuchlanishga yaqin bo’ladi, chunki   
 
 
 
 
  R
4
<< R
n
=    R
12
 * R
                      
(4.1) 
 
R
12
 +R
3
     
 
V
2 
 tranzistori bazasidagi kuchlanish nolga yaqin, chunki V
2
 tranzistori 
to’yingan bo’lib, emitter o’tishida kuchlanishning kamayishi past. Bu holda 
kondensatorning qutblaridagi kuchlanish manbadagi kuchlanishga yaqin bo’ladi ( 6 
chiziqdagi potensial chiziq 2 dagi potensialga nisbatan musbat). 
 
V
2
 va V
3   
tranzistorlari kuchaytirish koeffitsiyentini oshirish maqsadida 
tashkiliy tranzistor rolini bajarishadi.  
 
 
4.12-расм. Т-107 русумли ярим утказгичли мантий элементнинг схемаси. 
 

---

 
90
 
 
 
4.13-расм.  Т-303 русумли ярим утказгичли мантий элементларнинг 
схемалари.