Microsoft Word bmi b. Boltaev doc

Qattiq disklarni tahlil qiluvchi vositalar. Qattiq disklarni yuzasini tahlil 

qiluvchi dasturlar, ma’lumotlar ishonchli darajada saqlanayotganligini aniqlash 

uchun, o’qish-yozish operatsiyalari bajariladi. Murakkab algoritmlar asosida 

yaratilgan utilitlar, DOS o’qiy olmagan ma’lumotlarni tiklab beradi. Agarda, 

yuklanuvchi disk shikastlangan bo’lsa, unda operatsion tizim diskni aniklay 

olmaydi va tegishli xato to’risida ma’lumot beradi. Ko’pincha shunday hollarda 

---

 

 

14 

 

kompyuter osilib qoladi. Agarda, FAT jadvali salgina shikastlangan bo’lsa, unda 

DOS dagi CHKDSK, shuningdek, uning o’zlashtirilgan versiyasi SCANDISK 

buyruqlari yoki maxsus utiliti ma’lumotlar klasterlarini aniqlaydigan 

ko’rsatkichlarni tiklashlari mumkin. Agarda FAT jadvali butunlay shikastlangan 

bo’lsa, ko’rsatkichlar va diskdagi ma’lumotlar yo’qoladi. Shuni aytib o’tish 

kerakki, ma’lumotlar diskda qoladi, lekin ulardan foydalanib bo’lmaydi. 

CHKDSK DOS versiyalarida, keyinchalik esa Windowsning dastlabki 

versiyalarida mavjud bo’lgan. Windows 95/98 versiyalarida esa Microsoft 

kompaniyasi, yuqori funktsional imkoniyatlarga ega bo’lgan, SCANDISK 

dasturini tavsiya etadi. Windows XP da esa, ko’pgina yangi funktsiyalar, 

shuningdek, NTFS bo’limlarining tiklanishi va ular to’g’risida ma’lumot beruvchi, 

CHKDSK dasturning yangilangan versiyasi mavjud. 

Tashqi ishlab chiqaruvchilarning kengrok imkoniyatlarga ega bo’lgan yuzani 

tekshiruvchi utilitlari. Bunday maxsulotlarga Norton Utilities va SpinRite kiradi. 

Ulardan yo’kolgan ma’lumotlar kismlarini anikdash uchun, ma’lumotlarni 

diskning ishonchli maydoniga olib utish, shuningdek, shikastlangan sektorlarni 

“yopish uchun” foydalaniladi. Bu dasturlar ishlatish uchun juda ham qulay, ular 

yordamida urta statik diskni kayta ishlash uchun, kamida bir soat vaqt ketadi. 

Ularning asosiy afzalliklari shundan iboratki, ma’lumotlarni yo’qotishdan oldin 

sektor shikastlanganligi to’grisida xabardor bo’lishingiz mumkin. 

Birok, Norton SystemWorks yoki yoki Norton Utilities larning asosiy 

afzalliklari - FAT jadvali shikastlangan yoki boshqa muammolarga duch kelgan 

diskdagi ma’lumotlarni tiklash. Agarda, qattiq disk shikastlangan bo’lsa, hamma 

ma’lumotlarning rezerv nusxasini yaratib, uni yangisiga almashtiring. 

Diskning fizik shikastlanishidan tashkari, uning eng muhim muammolaridan 

biri - katta faylning o’rtasidagi shikastlangan sektor. Agarda sektor butunlay 

o’qilmaydigan bo’lsa, faylning qolgan qismi yo’qoladi. DOS va Windows 

operatsion tizimi uncha katta bo’lmagan muammolarni, masalan, bitta belgini, 

bartaraf etish imkoniyatga ega. Lekin, hech qaysi foydalanuvchilar uchun 

---

 

 

23

mo’ljallangan dastur hajmi 11 baytdan katta bo’lgan ma’lumotni tiklay olmaydi.