Texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Resurs (IN, sana, parol) 
Murojaat (TN, ism, parol, sana, IN) 
13  Resurs statistikasi; Tuzatish 
14  Foydalanuvchi statistikasi; O’chirish  
15  Resurs statistikasi; O’chirish 
 
Nazorat savollari: 
1.  Konstruktor nima? 
2.  Konstruktor nima uchun tipsiz e’lon qilinadi? 
3.  Konstruktorni yaratishni necha xil usulini bilasiz? 
4.  Destruktor nima? 
5.  Konstruktorni destruktordan nima ajratib turadi? 
Tajriba ishi №5 
Mavzu: Microsoft Visual C++ da sinflardagi ma’lumotlarni himoyalash 
inkapsulyatsiya 
Ishni bajarishdan maqsad: Visual Studio 2012 muhitida C++ dasturlash tilida 
inkapsulyatsiyani qo’llashni o’rganish. 
Nazariy qism: 
Inkapsulyatsiya 
Agarda  muhandis  ishlab  chiqarish  jarayonida  rezistorni  qo’llasa,  u  buni 
yangidan  ixtiro  qilmaydi,  omborga  (magazinga)  borib  mos  parametrlarga  muvofiq 
kerakli  detalni  tanlaydi.  Bu  holda  muhandis  joriy  rezistor  qanday  tuzilganligiga 
e’tiborini  qaratmaydi,  rezistor  faqatgina  zavod  xarakteristikalariga  muvofiq  ishlasa 
etarlidir. Aynan shu tashqi konstruktsiyada qo’llaniladigan yashirinlik yoki obyektni 
yashirinligi yoki avtonomligi xossasi inkapsulyatsiya deyiladi. 
Inkapsulyatsiya yordamida berilganlarni yashirish ta’minlanadi. Bu juda yaxshi 
xarakteristika bo’lib foydalanuvchi o’zi ishlatayotgan obyektning ichki ishlari haqida 

---

 
26 
umuman  o’ylamaydi.  Haqiqatan  ham,  xolodilnikni  ishlatishda  refrijektorni  ishlash 
tamoyilini  bilish  shart  emas.  Yaxshi  ishlab  chiqilgan  dastur  obyektini  qo’llashda 
uning ichki o’zgaruvchilarining o’zaro munosabati haqida qayg’urish zarur emas. 
Yana  bir  marta  takrorlash  joizki,  rezistorni  samarali  qo’llash  uchun  uning 
ishlash  tamoyili  va  ichki  qurilmalari  haqidagi  ma’lumotlarni  bilish  umuman  shart 
emas.  Rezistorning  barcha  xususiyatlari  inkapsulyatsiya  qilingan,  ya’ni  yashirilgan. 
Rezistor faqatgina o’z funksiyasini bajarishi etarlidir.  
C++ 
tilida 
inkapsulyatsiya 
tamoyili 
sinf 
deb 
ataluvchi 
nostandart 
tiplarni(foydalanuvchi tiplarini) hosil qilish orqali himoya qilinadi. 
Sinflar qanday tuzilishga ega ekanligi bilan keyinroq tanishib chiqamiz. 
To’g’ri  aniqlangan  sinf  obyektini  butun  dasturiy  modul  sifatida  ishlatish 
mumkin.  Haqiqiy  sinfning  barcha  ichki  ishlari  yashirin  bo’lishi  lozim.  To’g’ri 
aniqlangan sinfning foydalanuvchilari uning qanday ishlashini bilishi shart emas, ular 
sinf qanday vazifani bajarishini bilsalar etarlidir.  
Sinf elementini e’lon qilishda bir nechta kalit so’zlardan foydalaniladi:  public,