Texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Topshiriqlar: 
Berilgan mavzu bo’yicha sinf va uning xususiyatlarini yarating. 
№ 
Sinf nomi 
Sinf xususiyatlari 
1  Avtomobil 
Markasi, turi, rangi 
2  Kema 
Turi (odam yoki yuk tashish), maks. Tezlik, nomi  

---

 
21 
 
Nazorat savollari: 
1.  Obyektga yo’naltirilgan yondashuvning uchta asosiy tamoyilini aytib bering. 
2.  Sinf nima uchun yaratiladi va uni yaratishdan maqsad? 
3.  Sinf va struktura orasidagi farqlarni ayting. 
4.  Nima uchun bevosita sinf elementiga qiymat o’zlashtirish mumkin emas? 
5.  Sinf usuli nima? 
6.  Sinf xossasi ya’ni xusiyati nima? 
Tajriba ishi №4 
Mavzu: Microsoft Visual C++ da konstruktor va destruktor 
Ishdan  maqsad:  Microsoft  Visual  2012  muhitida  C++  dasturlash  tili  vositasida 
konstruktor hamda destruktor yaratishni o’rganish. 
Nazariy qism: 
Butun  sonli  o’zgaruvchini  aniqlashning  ikki  xil  yo’li  bor.  Birinchisi,  oldin 
o’zgaruvchini aniqlash, keyin esa unga biror bir qiymat o’zlashtirishdir. Masalan, 
int Ogirlik; // o’zgaruvchini aniklash 
........ // bu yerda boshka ifodalar bor 
Ogirlik=7; // o’zgaruvchiga qiymat o’zlashtiramiz. 
Ikkinchisi,  o’zgaruvchi  aniqlanishi  bilan  birga  unga  darhol  qiymat 
o’zlashtiriladi, masalan: 
 int Ogirlik=7; //o’zgaruvchini e’lon qilamiz  
 // va unga qiymat o’zlashtiramiz. 
3  Samolyot 
Nomi, turi, yonilg’i sarfi 
4  Kompyuter 
Turi, protsessor, Tezkor xotira sig’imi 
5  Xayvonlar 
Turi, nomi, oilasi 
6  O’simliklar 
Turi, nomi, oilasi 
7  Televizor 
Nomi, diagonal o’lchami, modeli 
8  Telefon 
Brendi, modeli, ekran o’lchami, xotira xajmi 
9  Kitob 
Nomi, avtor, varaklar soni 
10  Mebel 
Turi, eni, bo’yi 

---

 
22 
Qiymat  berish  amali  o’zgaruvchi  aniqlanishi  bilan  unga  boshlang’ich  qiymat 
o’zlashtirilishini anglatadi. Keyinchalik, bu o’zlashtirilgan qiymatni o’zgartirishingiz 
ham mumkin. 
Sinfning  o’zgaruvchi–a’zosiga  qanday  qiymat  o’zlashtirildi?  Buning  uchun 
sinfda  konstruktor  deb  ataluvchi  maxsus  funksiya  –  a’zo  ishlatiladi.  Zaruriy  vaqtda 
konstruktor  bir  nechta  parametrni  qabul  qiladi.  Lekin  hech  qanday  tipdagi  qiymat 
qaytarmaydi. Konstruktor – bu sinf nomi bilan ustma – ust tushadigan sinf usulidir. 
Sinfda  konstruktorni  e’lon  qilinishi  bilan  destruktorlar  ham  aniqlanishi  lozim. 
Agarda  konstruktor  sinf  obyektini  tuzish  va  uning  o’zgaruvchi  –  a’zolariga  qiymat 
berish  vazifasini  bajarsa,  destruktor  mavjud  obyektning  xotiradan  o’chiradi. 
Destruktorlar  sinf  nomi  oldiga  tilda  (~)  belgisini  qo’yish  orqali  aniqlanadi. 
Destruktorlar  hech  qanday  argument  qabul  qilmaydi  va  hech  qanday  qiymat 
qaytarmaydi. Mushuk sinfining destruktori quyidagicha ko’rinishda aniqlanadi: 
~Mushuk() 
Boshlang’ich berilgan konstruktor va destruktorlar 
Agarda  siz  konstruktor  yoki  destruktorni  aniqlamasangiz,  siz  uchun  bu  ishni 
kompilyatorning o’zi bajaradi. Standart konstruktor va destruktorlar birorta argument 
qabul qilmaydi va hech qanday amal bajarmaydi.