M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

1.12. Yurak va qon-tomirlarning xirurgik kasalliklarida 
hamshiralik parvarishi
Klinik  amaliyotda  tomirlarning  distrofik  kasalliklari  katta 
aha miyatga  ega.  Bu  bo‘limda  oblitеrаtsiyalоvchi  endoаrtеrit, 
venalar ning varikoz kengayishi, tromboz va emboliyalar, yaralar, 
oqma yaralarni ko‘rib chiqamiz.
gangrenalar
Gangrenaning quruq va ho‘l turlari farq qilinadi.
Quruq  gangrena  nekrotik  to‘qimalarning  asta-sekin  zich-
lashuvi  va  qurishi  (mumifikatsiya)  bilan  ta’riflanadi.  Gan­
grenaning  bu  turi  aseptik  sharoitda  qon  ta’minoti  asta-sekin 
to‘xtaganda  rivojlanadi.  Sog‘lom  to‘qimalar  bilan  nekrozga 
uchragan to‘qimalar chegarasida granulatsion to‘qimalardan iborat 
demarkatsion  chiziq  hosil  bo‘ladi.  To‘qimalarning  nekrozlangan 
qismi o‘z-o‘zidan ko‘chishi mumkin.
Ho‘l  gangrena  qon  aylanishi  buzilganda  va  yiringli  yoki 
chirish infeksiya qo‘shilganda arterial tomir bo‘shlig‘i tez bekilib 
qolishi  (emboliya)  kuzatiladi.  Klinik  jihatdan  u  to‘qimalarning 
shishganligi  bilan  ta’riflanadi,  terida  to‘q  qizil  yoki  kulrang 
dog‘lar va badbo‘y suyuqlik bilan to‘lgan pufaklar paydo bo‘ladi. 
Kasallik ro‘y-rost intoksikatsiya bilan kechadi. O‘z vaqtida davo 
qilinmasa, bemorlar vafot etadi.

---

114
infarkt
Infarkt  deb,  oxirgi  arterial  tomirlar  bo‘shlig‘ini  bekilib 
qolishi  (spazm,  tromboz,  havoli  yoki  yog‘li  emboliya)  natijasida 
a’zoning  qisman  nekrozga  uchrashiga  aytiladi.  Infarkt  ko‘pincha 
yurak  mushagida,  o‘pkada,  buyraklarda  kuzatiladi.  Infarktning 
klinik  belgi lari  zararlangan  organ  faoliyatining  buzilishi  bilan 
ta’riflanadi.