Microsoft Word Bas db access L. doc

2.7 “Kutubxona” ma’lumotlar bazasini loyihalashga misol 
 
2.7.1 Qo’llanish va predmet sohasi 
 
Kutubxona nashrlarini xarid qilish uchun (monografiya, ma’lumotnoma, maqolalar to’plami va 
boshqalar) ma’lumotlar bazasi ma’lumotlarni saqlash uchun mo’ljallangan, kitob alohida 
turlarining(pereplet) har bir nashrlari  joyi haqida axborot hamda kitobxonlar haqida ma’lumot. 
Kutubxona kataloglari kiritish uchun, ma’lumotlar bazasida kutubxona statistikasi va kerakli nashrlarni 
qidirish haqida ma’lumotlar saqlanishi lozim, asosiy qismi annotirlangan katalog kartochkalarda 
joylashgan. Adabiyotlarga so’rov analizi(kitobxonlar va hodimlar) shuni ko’rsatmoqdaki, kerakli 
nashrlarni qidirish uchun(mavzusi, muallifi, rassomi, nashiryoti va boshqalar bo’yicha) va kerakli 
ma’lumot(misol uchun, annotatsiya bo’yicha) saralash uchun quyidagi atributlarni katalog kartochda 
belgilab ko’rsatish mumkin: 
1.  Muallifi(familiya va ism(initsiali) yoki har bir muallifning tahallusi). 
2.  Nashiryot nomi(sarlavhasi). 
3.  Tom nomi(qismi, kitob, chiqishi). 
4.  Nashr turi(to’plam, ma’lumotnoma, monografiya, …). 
5.  Tuzuvchi(familiya va ismi(initsiali) har bir tuzuvchi nashri). 
6.  Tili, tarjima qilingan nashiryoti. 
7.  Tarjimon(familiyasi va har bir tarjimonning initsiali). 
8.  Qaysi tahrir ostida(familiya va ismi(initsiali) har bir titul redaktori). 
9.  Rassom (familiya va ismi(initsiali) har bir rassom-illyustrator) – badiy nashrlar uchun, orginal 
illyustr rasmlar. 
10. Nashr takrorriyligi(ikkinchi, o’n birinchi va hokazo). 
11. Qayta nashrning xarakteri(to’g’irlangan, to’ldirilgan, qayta ishlangan, stereotip). 
12. Nashr joyi(shahar). 
13. Nashiryot(nashiryot nomi). 
14. Nashr yili. 
15. Nashiryot annotatsiyasi yoki referati. 
16. Kutubxona shifri(misol uchun, BBK 32.973). 
17. Muallif belgisi(misol uchun, D27) 
 
Kutubxona shifri va muallif belgisi kataloglarni tayyorlash va nashrlarni javonlarga 
joylashtirish uchun ishlatiladi: tarkibi bo’yicha (kutubxona shifri bilan) va alifbo bo’yicha(muallif 
belgisi bilan). Biblioteka-bibliografiya klassifikatsiyasi (BBK) nashrlarni bilim sohasi bo’yicha va 
tarkibi bilan birgalikda taqsimlaydi. Unda raqam-xarf indekslar qadama qadam struktura bo’yicha 
ishlatiladi. BBK shifri maxsus belgilangan xonalar taqsimlash, stellaj va javonlarni, hamda 
kataloglarni tuzish va statistik hisobotlar uchun foydalaniladi. 
 
Muallif belgisi, muallif familiyasi(taxallusi)ning yoki nashr nomining(muallifsiz nashrlar 
uchun) birinchi xarf va sondan tashkil topadi, slogu bilan birgalikda, eng yaqin familiya 
xarfiga(nomiga) yozilgan kitoblar javonlarga alifbo tartibi bo’yicha joylashtiriladi. 
Ob’ekt va atributlar alohida nusxa nashrlari(pereplet) uchun ko’rsatish, saqlash joyi va kitobxonlar 
uchun quidagi tegishli bo’ladi: 
18. Xona raqami(pereplet saqlash joyi). 
19. Xonadagi stellaj raqami. 
20. Stellajdagi javon raqami. 
21. Pereplet (inventar raqami) raqami. 
22. Pereplet olingan sanasi. 
23. Konkret pereplet narxi. 
24. Konkret perepletni konkret joyda joylashtirilgan sanasi. 

---

  TATU NF  
Access 2003 Laboratoria ishi      
Bobojonov Elmurod 
25-bet 
25. Pereplet o’rnatilgan joyining o’zgarishi sanasi. 
26. Kitobxonlik guvohnomasining raqami(formulyar). 
27. Kitobxon familiyasi. 
28. Kitobxon ismi. 
29. Kitobxon sharifi. 
30. Kitobxon adresi. 
31. Kitobxon telefoni. 
32. Kitobxonga konkret pereplet berilgan sanasi. 
33. Kitobxonga berilgan konkret pereplet muddati. 
34. Perepletni qaytarish sanasi.