O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti

11.3  Oddiy boshqarish sistemalari. 
 

---

Agar  boshqarish  sistemasi  bitta  fizik  parametr  (yoki  shu  kabi  kichik  sonli)  bilan 
amalga oshirilsa, u oddiy boshqarish sistemasi deyiladi. 
       Oddiy sistemalar quyidagi turlarga bo`linadi:  
1.  Informatsion – o`lchovchi sistemalar. Ularning asosiy vazifalari o`lchash va 
informatsiyani insonga, eXMga, qayd qilishga uzatish. Bunday sistemalarning 
murakkabligi o`lchanayotgan parametrlardan kelib chiqib, juda murakkab 
harakteristika olish lozim bo`lganda o`sadi, masalan, majmua apparaturalari holatini 
bashorat qiluvchi davriy avtomatik nazorat sistemalarida. 
2. Teleo`lchov  (uzoqlikni  o`lchash)  sistemalari.  Birinchi  turdagi  sistemalardan 
informatsiyani masofaga uzatish bilan farq qiladi, masalan, energetik tarmoqning turli 
qismlaridagi chastotalarni o`lchash sistemasiga uzatish. 
3. Informatsiyalarni o`zgartirish sistemalari (masalan, telegrafli). 
4. Informatsiyani  o`zgartirish  sistemalari  (masalan,  tekshirilayotgan  tasodifiy 
mikdorlarni harakteristikalarini aniqlash sistemasi). 
5. Boshqarish sistemalari (masalan, pechdagi haroratni qo`lda boshqarish ). 
6. Dasturiy boshqarish sistemalari (masalan, andoza – nusxa – detal‘ sistemasi). 
7. Teleboshqaruv sistemalari.   
8. Rostlash  sistemalari.  Bu  tipdagi  sistemalarga  boshqarish  ob`ekti  uchun 
parametrning  haqiqiy  va  talab  qilingan  qiymati  bo`yicha  boshqaruvchi    ta`sir  ishlab 
chiqaruvchilar  kiradi,  ya`ni  yopiq  strukturali  sistemalar,  masalan,  generator 
chastotalarini rostlash yoki sel‘sinlardagi o`zgartkichli pozitsion kuzatish sistemalari. 
9. Telerostlash sistemalari. 
         Ba`zida sistemalarning turli ko`rinishlar aro chegara o`tkazish mushkul bo`ladi. 
Bunday  hollarda  sistemalar  texnik  topshiriqning  echilishiga  muvofiq,  asosiy 
vazifadan kelib chiqib, u yoki bu turga kiritiladi.