O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti

10.2 Parallel portlar, klaviatura, sichqon  
va ularni raz’yomlari. 
 
Parallel  portlarda  baytli  ma`lumotlarni  birdaniga  uzatish  uchun  8-  liniya 
qo`llaniladi  va  katta  tezligi  bilan  farq  qiladi.  Bu  interfeys  komp‘yuterlarda, 
kontrollerlarga printer, displey, komp‘yuterlarni ulash uchun ishlatiladi. 
 
          3.2  jadval 25 kontaktli standart parallel portining raz‘yomi   
 
 
Birdaniga  4-ta  yoki  8-ta  bitli  informatsiya  uzatiladi.  Parallel  portlarni 
kamchiliklariga  ularga  ulanadigan  simlarni  uzunliklari  qisqa  bo`lishi  kerakligi 
kiradi.CHunki  uzun  liniyalarga  xalaqitlar  ko`p  tushadi  va  signallar  ularda  ko`proq 
CHiqish  
Signal 
CHiqishini turi 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
25 
 
Strob (.) 
Qiymatlar, bit0(+) 
Qiymatlar, bit1(+) 
Qiymatlar, bit2(+) 
Qiymatlar, bit3(+)  
Qiymatlar, bit4(+) 
Qiymatlar, bit5(+) 
Qiymatlar, bit6(+) 
Qiymatlar, bit7(+) 
Tasdiqlash (-) 
Bandlik (+) 
Qog‘oz tugadi (+)  
Tanlash (+)  
Qatorni avtomatik o`tkazish (.) 
Xato (.) 
Printerni initsializatsiyalash (.) 
Kirishni tanlash (-) 
Qiymatlar, bitni qaytarish 0(-)/ umumiy 
Qiymatlar, bitni qaytarish 1(-)/ umumiy 
Qiymatlar, bitni qaytarish 2(-)/ umumiy 
Qiymatlar, bitni qaytarish 3(-)/ umumiy 
Qiymatlar, bitni qaytarish 4(-)/ umumiy 
Qiymatlar, bitni qaytarish 5(-)/ umumiy 
Qiymatlar, bitni qaytarish 6(-)/ umumiy 
Qiymatlar, bitni qaytarish 7(-)/ umumiy 
 
CHiqish  
CHiqish 
CHiqish 
CHiqish 
CHiqish 
CHiqish 
CHiqish 
CHiqish 
CHiqish 
Kirish 
Kirish  
Kirish  
Kirish  
CHiqish  
Kirish  
CHiqish 
CHiqish 
Kirish  
Kirish  
Kirish  
Kirish  
Kirish  
Kirish  
Kirish  
Kirish  

---

so`nadi.  3.2  jadvalda  25  kontaktli  raz‘yomli  standart  parallel  portini  chiqishlarini 
vazifalari keltirilgan. 
4-ta yoki 8-ta bitli ma`lumotlarni parallel ravishda uzatish uchun IEEE  
1284 standarti  va  raz‘yomi  yaratilgan  (3.12-rasm).  A  tipidagi  raz‘yom  DB25-shtirli; 
V-  tipidagi  raz‘yom  xuddi  Centronics  36  dagidek;  S-  tipidagi  raz‘yom  yuqori 
zichlikdagi raz‘yom xisoblanadi. IEEE 1284 standarti parallel 5- ta rejimda ishlashini 
ta`minlaydi.  
 
     3.12-rasm. IEEE 1284 standartida aniqlangan 3- ta xar xil raz‘yomlar. 
 
 
                  
 
                                                                                                                                                                                                                                
 
 
 
 
 
3.13- rasm. Mikroprotsessorlar, kontrollerlar, shaxsiy komp‘yuterlarni ayrim tashqi 
qurilmalari. 
Sistemali blok 
(asosiy 
qurilma/konts
entrator) 
  
Klaviatura                      
(qurilma) 
Monitor 
(kontsentrator/q
urilma) 
Kontsentr
ator 
  
Sichqon                     
(qurilma) 
Mikrof
on  
(quril
ma)  
Akustik 
sistema 
(qurilma) 
Telefo
n 
(quril
ma)  

---

                                                                                                         
 
               
                                                                              
 
 
 
                                                
 
3.14-rasm. Klaviatura va sichqonni raz‘yomlari 
           
                                                                                                                    
                                         3.3- jadval. Klaviatura raz‘yomlaridagi  signallar.                                   
Signal 
5- kontaktli 
DIN 
6- kontaktli mini-
DIN 
6-kontaktli SDL 
Klaviaturadan 
qiymatlar 
Umumiy 
+5 V 
Klaviaturani 
sinxronizatsiyasi 
Ulanmagan 
Ulanmagan 
Ulanmagan 
 
 
2 
4 
5 
 
1 
- 
- 
3 
 
1 
3 
4 
 
5 
2 
6 
- 
 
V 
C 
E 
 
D 
A 
F 
-