Menejment nazariyasi

3.2.  Lokalizatsiya  dasturi  uchun  SWOT-tahlil:
Lokalizatsiya- 
n ing   kuchli 
tom onlari
Kompaniya- 
n ing   kuchsiz 
tom onlari
Tashqi  xavf- 
xatar
Kompaniya- 
ning  asosiy 
imkoniyatlari
M a h s u lo t  tan- 
narxini  pasayti- 
rishg a  im k o n  
beradi
Korxonalarda  lo­
kalizatsiya uchun 
ishlab  chiqarish 
v o s ita la r in in g  
yetishmasligi va 
eskirib  qolganligi
Jahon  bozorida 
import mahsulot­
lari narxining lo­
kalizatsiya  qilin­
gan tovarlar ba- 
hosidan  pastligi
Korxona  tomo­
nidan  im p o rt 
q ilin a y o t g a n  
te x n ik a la r g a  
soliq imtiyozlari 
berilishi
Sifatli  va  arzon 
mahsulot  ishlab 
chiqarish  nati- 
jasida  ichki  bo­
zorda  sotuv  ulu- 
shi  ko'payadi
M a h s u lo tla r n i 
lokalizatsiya  qi­
lish jarayoni uchun 
malakali kadrlar- 
ni  ta’minlab  be­
rish  muammosi
Ichki  va  tashqi 
raqobatchilar
Xorijga  (Ukrai­
ne, Rossiya, Belo- 
russiya va boshqa 
mamlakatlarga) 
m ahsulotlarni 
eksport  qilish
3.3.  Am aldagi  lokalizatsiya  dasturini  baholash
«Foton»  OAJ  korxonasida  mavjud  lokalizatsiya 
dasturi  samarasini  baholash
Mahsulot 
qismi  turlari 
nomi
M ahsu­
lotlarni 
lokali­
zatsiya 
qilishga 
sarflan- 
gan jami 
mab- 
lag'lar 
(ming 
so‘m)
Lokali­
zatsiya
mahsulot
qismlari-
ning
import-
dagi
tannarxi,
(ming
so‘m)
Baholash
1
2
3
4
5
Televizor  ishlab  chiqarish

---

1 Diodlar
24,8
23,5
2
Tranzistorlar
17,8
16,4
3
Presslangan
polipropilen
34,1
33,3
4
Korpus
82,2
80,1
5
Pult  uchun 
jihozlar
10,6
9,8
6
Boshqa  yarim 
fabrikatlar
37,3
36,8
Jam i:
206,8
199,9
Quyosh  batareyalari  ishlab 
chiqarish
7
Planar
plastinalar
395,7
385,7
8
Steklopaketlar
432,7
438,3
9
Priborlar
2D327
386
377,8
10 Turli  diametr- 
dagi  simlar
124,8
117,2
Jam i:
1339,2 1319,0
M a ’lu m o tlardan   k o 'rin ib  
turganidek,  «Foton»  O A J 
korxonasi  tayyor  mahsulot- 
ni  yaratish  uchun  uning  bir 
necha  qismlarini  mahalliy- 
lashtirgan  va  ishlab  chiqa­
rishda  qo'llagan.  B u n in g  
natijasida  lokalizatsiya  qilin­
gan  mahsulotlar  narxining 
jami tannarxdagi ulushi televi- 
zor  uchun  50,5%,  quyosh 
batareyalari  uchun  5 9 ,2 % ni 
tashkil  etmoqda.  Shuni  alo­
hida  ta’kidlash  joiz-ki,  agar 
ushbu  mahsulotlar  import 
qilinganda  edi  uning  tan- 
narxi  amaldagidan  o'rtacha 
1,5%  kam  bo'lar  edi.  Buning 
natijasida  korxona  umumiy 
hisobda  28  mln.  so'm  qo'- 
shimcha  foyda  ko'rgan  bo'­
lar  edi.  Buning  oldini  olish 
uchun  va  import  mahsulot- 
laridan  past  narxdagi  milliy 
tovarlar  qismlarini  yaratish 
uchun unga sarf bo'layotgan 
xom  ashyoning  arzon  va  si- 
fatlisini tanlash zarur bo'ladi. 
Buning  uchun  ishlab  chiqa­
rishda  tovarlar  uchun  mar­
keting  siyosatini  qo'llash 
kerak.

---

3.3.2.  Narx  siyosati
Kompaniya  narx  siyosatiga  o'zgartirishi  kiritish  kerak  va 
an’naviy  «qat’iy»  belgilangan  narx  o'rniga,  «moslashuvchan»  narx 
strategiyasidan  foydalanishi  kerak.  Chunki  mahsulot  narxi iste’molchi 
manfaatlariga va to'lov qobiliyatiga mos kelishi kerak. Nafaqat tashqi 
bozorlarda,  balki  mamlakat  ichida  ham  narx  ehtiyoj  va  talabdan 
kelib  chiqqan  holda  belgilanishi  kerak.  Tashqi  bozorlar  uchun  «bo- 
zorga  kirib  olish»  strategiyasidan  foydalanish  ma’qul.  Chunki  tash­
qi  bozorlarda  kompaniya  keskin  raqobat  sharoitiga  moslashishi 
shart.  Shu  bilan  birga  moslashuvchan  narxni  belgilash  uchun  loka­
lizatsiya  qilingan  ehtiyot  qismlarni  qayta  ko'rib  chiqish  talab  etiia- 
di.  Misol  uchun  televizor  ishlab  chiqarish  uchun  kerak  bo'lgan 
ehtiyot  qismlar  narxlariga  nazar  tashlaydigan  bo'lsak,  bunda  ular­
ning  import  narxi  mahalliylashtirish  bahosidan  bir  muncha  past 
ekanligini  ko'ramiz.  Buning  natijasida  tayyor  mahsulot  tannarxi 
o'rtacha  2% ga  yuqori  ekanligi  uning  omborlarda  qolib  ketishiga  va 
sotuv  darajasining  pasayishiga  sabab  bo'lmoqda.  Shuni  inobatga 
olgan  holda  lokalizatsiya  qilinayotgan  mhsulot  qismlari  uchun  kerak 
bo'ladigan  xom-ashyo  yarim  fabrikatlarning arzon  va  sifatlisini  sotib 
olish  va  uni  qayta  ishlovchi  ishchi  kuchi  narxlarini  ratsionallashti- 
rish  zarur  bo'ladi.
Mahsulotlaming  doimiy  iste’molchilariga  chegirmalar  belgila­
nadi  (8%   miqdorida).