O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tosnkent moliya instituti

 

 

 

 

---

219 

 

4-BOB. IQTISODIYOTNING KASBIY FAOLIYATIDA 

QO‘LLANILADIGAN  AXBOROT KOMPLEKSLARI VA 

TEXNOLOGIYALARI 

 

4.1. Bank  faoliyatida axborot komplekslari va texnologiyalari 

 

Bank  —  kredit-moliya  tashkiloti  bo‘lib,  vaqtincha  erkin  pul  vositalarini 

(omonat) jamg‘aradi, ulardan kredit shaklida (zayom, qarz) vaqtincha foydalanishni 

taqdim etadi, korxona, tashkilot yoki alohida shaxslararo o‘zaro to‘lov va hisobotlar 

o‘rtasida dallol hisoblanadi, mamlakatda yangi pul chiqarishni (emissiya) o‘z ichiga 

olib, pul  muomalasini  nazorat  qiladi.  Bankning  asosiy  vazifasi  –  kreditordan  qarz 

rluvchiga  va  sotuvchidan  xaridorga  pul  vositasini  almashlash  uchun  dallolik 

operatsiyalarini amalga oshirishdan iborat.  

Bank  tizimi    —  umumiy  pul-kredit  mexanizmi  doirasida  faoliyat  yurituvchi 

milliy bank va kredit muassasalarining turli shakldagi majmuasidir. 

O‘zbekistonning bank  tizimi O‘zbekiston Markaziy bankini, banklarni, bank 

bo‘lmagan  kredit  tashkilotlarini,  shuningdek,  chet  el  banklarining  filiallari  va 

vakolatxonalirini  o‘z  ichiga  oladi.    Bank  tizimi  ikki  darajadan  iborat:  yuqori 

darajada  O‘zbekiston  Markaziy  banki  davlatning  emission  valyuta  siyosatini  olib 

borib,  zahira  tizimning  yadrosi  hisoblanadi;  ikkinchi  darajada  kredit  tashkilotlari 

bank operatsiyalarini amalga oshiradi (4.1.1-rasm). 

O‘zbekistonning  bank  tizimiga  bank  ishi  rivojlanishining  jahon  tendensiyalari 

ta’sir  ko‘rsatmay  qolmaydi:  zamonaviy  komyuter  teexnika  vositalari  rivoji,  o‘chib 

boruvchi raqobat,  moliyaviy bank bo‘limining  internatsionalizatsiya  va globallashuvi  va 

boshqalar.  Tendensiya  ma’lumotlari  ma’lum  ma’noda  bank  ishida  axborot 

texnologiyalarining jadal rivojlanishisiz imkonsiz bo‘lishi mumkin edi. 

 

 

---

220