Mikrobiologiya, Virusologiya va Immunologiya
fanidan
Mavzu: IFA, Immunobiot,PZR, radioimmum reaksiyalarning yuqumli
kasalliklar tashxisida qo’llanilishi, qo’yish texnikasi.
Bajaruvchi: 220-A guruh talabasi Ko’charov Karomatullo
Toshkent-2020
IFA ko'p jihatlari bilan KIAga o'shash ketadi. Biroq undan qo'shimcha
reagentlar AG vaAT. Immun kompleks hosil qilgandan so'ng ushbu
sistemaga fermentlar bilan boyitilgan substrakt qo'shiladi, bunda muhit
sargish yo sargish-yashil rangga kiradi. Oxirgi yillarda IFA ning turli
modifikatsiyalari ishlab chiqildi. Klining immunologic amaliyotda
ko'proq IFA ning qattiq fazali “Sendvich” usulidan foydalaniladi. IFA
ning bu sulini bevosita va bilvosita usullari ishlab chiqilgan.
Fermentlarga bog'liq immunosorbent tahlil (IFA) immunokimyoviy
tahlil turlaridan biridir. Bu antigen (AG) ning immunitet kompleksi hosil
bo'lishi bilan mos keladigan antikor (AT) bilan yuqori darajada o'ziga
xos immunologik reaktsiyasiga asoslangan. Bunday holda, tarkibiy
qismlardan biri ferment bilan konjuge qilinadi. Fermentning xromogen
substrat bilan reaktsiyasi natijasida rangli mahsulot hosil bo'ladi, uning
miqdori spektrofotometrik usulda aniqlanishi mumkin.
IFAning har qanday versiyasida 3 ta majburiy bosqich mavjud:
1.Sinov birikmasini ma'lum bir antikor tomonidan aniqlash bosqichi;
2.Immun kompleksi yoki erkin bog'lanish joylari bilan konjugatning
bog'lanishini shakllantirish bosqichi;
3.Ferment yorlig'ini qayd etilgan signalga aylantirish bosqichi.
Reaksiya quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Qattiq faza;
AG va AT;
Konjugat (ferment bilan belgilangan antigen yoki antikor);
Ferment markeri;
Substrat;
Reaktivni to'xtating (ko'pincha sulfat kislota ishlatiladi).
IFAning qattiq fazasi sifatida turli xil materiallardan foydalanish
mumkin: polistirol, polivinilxlorid, polipropilen va boshqalar.
Probirkaning devorlari, 96 quduq va boshqa plitalar, munchoqlar,
munchoqlar, shuningdek nitroseluloza va boshqa oqsillarni faol ravishda
so'rib oladigan membranalar qattiq faza bo'lib xizmat qilishi mumkin.
IFAda ishlatiladigan AG va AT yuqori darajada tozalangan va juda faol
bo'lishi kerak. AH yuqori antigenlik, optimal zichlik va antigenik
determinantlar soniga ega bo'lishi kerak.
IFAning sezgirligi ishlatiladigan antikorlarning kontsentratsiyasiga,
faolligiga va o'ziga xosligiga bog'liq. Amaldagi antikorlar turli xil (IgG
yoki IgM) va subklasslar (IgG1, IgG2) bo'lgan poli- yoki monoklonal
bo'lishi mumkin.
Monoklonal antikorlardan foydalanish bilan usulning sezgirligi va o'ziga
xosligi oshadi. Bunday holda, namunalarda past konsentratsiyali AG
(AT) ni aniqlash mumkin bo'ladi.
Substratni tanlash birinchi navbatda yorliq sifatida ishlatiladigan
ferment bilan belgilanadi, chunki "ferment-substrat" reaktsiyasi juda
o'ziga xosdir.
HRP uchun 3,3 ', 5,5'-tetrametilbenzidin (TMB xromogen) substrat
sifatida ishlatiladi. Rangli reaktsiya paydo bo'ladi, uning intensivligi
tahlil qilinadigan moddalar miqdoriga bog'liq;
ALP uchun substrat 4-nitrofenil fosfat;
b-D-galaktozidaza glyukoza va galaktoza hosil qilish uchun laktoza
gidrolizini katalizlaydi.
IFAning tasnifi
IFA usullarini tasnifi bir necha yondashuvlarga asoslangan:
1 - IFAning birinchi bosqichida mavjud bo'lgan reaktivlarning turlari
bo'yicha:
Birinchi bosqichda raqobatdosh IFAda tizim ferment bilan etiketlangan
va o'ziga xos bog'lanish joylari uchun raqobatlashadigan tahlil qilingan
birikmani ham, uning analogini ham o'z ichiga oladi;
Raqobatbardosh bo'lmagan usullar birinchi bosqichda faqat tahlil
qilingan birikmaning va o'ziga xos biriktiruvchi joylarning mavjudligi
bilan tavsiflanadi.
2 - sinov moddasini aniqlash printsipiga muvofiq:
Moddaning konsentratsiyasini to'g'ridan-to'g'ri aniqlash (AG yoki AT).
Tekshirilayotgan moddaga antikorlar ishlatiladi, ular ma'lum bir yorliq
bilan birlashtirilgan. Bunday holda, yorliq shakllangan o'ziga xos AG-
AT kompleksida bo'ladi. Analitikning konsentratsiyasi qayd etilgan
signalga to'g'ri proportsional bo'ladi;
Moddaning konsentratsiyasini bilvosita aniqlash - bog'lanish joylarining
umumiy soni va qolgan erkin bog'lanish joylari orasidagi farq bilan.
Bunday holda, analitik kontsentratsiyasi oshadi va qayd etilgan signal
kamayadi, shuning uchun bu holda qayd etilgan signal kattaligiga teskari
bog'liqlik kuzatilishi mumkin.
3 - natijalar turi bo'yicha:
Miqdoriy;
Yarim miqdoriy;
Sifat.
