B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

1.3.4.1. Izopropilbenzolni oksidlab fenol va atseton olish 
texnologiyasi
Kumol usuli bilan fenol va atsetonlar olish prinsipial texnologik
sxemasi 9-sxemada keltirilgan.
9-chizma. Fenol va atsetonlar olish bilan boradigan izopropilbenzolni ok-
sidlash texnologik sxemasi.
Issiqlikni olish uchun suvi sirkulatsiya qilinadigan likopchalarga
joylashtirilgan ilon izi quvurchalar-kolonnada oksidlash jarayoni olib
boriladi. Siklga qaytarilgan IPB bilan ilk IPB aralashib, kolonnaning
yuqori qismidan beriladi.
Оksidlash  uchun  aluminiy  xloridda  benzolni  propilen  bilan  ok-
sidlash orqali olingan IPB dan foydalaniladi, chunki uning tarkibida
oksidlash jarayonini tormozlovchi olefinlar bo‘lmaydi. Kolonnaning
yuqori  qismida  harorat  120ºC  da  ushlab  turiladi,  kolonna  pastiga
tushgan sari u ham pasayadi va pastki qismida 108–110ºC ga teng
bo‘ladi.
Atmosferaga
α metilstriol
Atseton
Fenol
Kub qoldig‘i
oksidat
havo
qurilish
gp
pm
h
2
sO
4
naOh
ipb
ipb
h
2
O
naOh

---

84
Kolonnaning  yuqorisidan  chiqqan  havo  IPB  dan  holi  qilinadi.
Kolonnadan  20–25%  gidroperoksid  saqlagan  oksidat  chiqadi  va  u
reaksiyaga  kirishmay  qolgan  IPB  dan  haydash  maqsadida  vakuum
kolonnaga yo‘naltiriladi. Haydash 30 mm. sim. ust. qoldiq bosimda
va kolonnaning tubi temperaturasi 85–92ºC da olib boriladi. Ishqor
bilan ishlov berilib va quritilgandan so‘ng haydalgan IPB oksidlash-
ga qaytariladi, gidroperoksid esa 70–75% kontsentratsiya bilan par - 
chalanishga yo‘naltiriladi. Ba’zan IPB GPini 90–92% konsentratsi-
yagacha vakuum kolonnada qoldiq bosim – 10 mm sim.ust. va ko-
lonna tubi 95ºC bo‘lganda olinadi.
IPB  GP  ni  parchalash  40–60ºC  haroratda  olib  boriladi.  So‘ngra
parchalanish mahsulotlari (PM) ishqor bilan neytrallanadi va rektifi-
katsiyaga yo‘naltiriladi. U yerda oldin atseton, so‘ngra a–metilstirol
va  fenol  hamda  7%  gacha  (fenolga  nisbatan)  hosil  bo‘lgan  yonaki
mahsulotlar haydalib chiqadilar.
Nordon  mahsulotlar  mavjudligi  bois  apparatura  zanglamas
po‘latdan yasaladi.