Pensiya ishi

 

Qoraqalpog’iston Respublikasi byudjeti va  

mahalliy byudjetlar

 

Qoraqalpog’iston Respublikasining 

respublika byudjeti

 

Shu respublikaga bo’ysinuvchi tumanlar 

va va shaharlar byudjetlari

 

Qoraqalpog’iston 

Respublikasi 

byudjeti

 

Mahalliy 

 byudjetlar

 

Viloyat byudjeti 

Viloyatga bo’ysinuvchi tumanlar va va 

shaharlar byudjetlari

 

---

10

 

 

Davlat  byudjetining  amalda  namoyon  bo’lish  shakllarini  o’rgangan  hamda 

ko’pchilik iqtisodchi olimlarning fikriga qo’shilgan holda, davlat byudjeti quyidagi 

asosiy funksiyalarni bajaradi, deyishimiz mumkin (4-rasm): 

 

4-rasm. Davlat byudjetining funksiyalari

12

 

 

Byudjet  tuzilishining  qanday  bo’lishi  mamlakatning  ma’muriy-hududiy 

tuzilishiga  va  hukumat  organlarining  vakolatlari  taqsimotiga  bog’liq  bo’ladi. 

Markaziy  hukumat  bilan  mamlakatning  ma’muriy-hududiy  tuzilmalari  (shtatlar, 

provinsiyalar,  oblastlar,  o’lkalar,  yyerlar  kabi)  o’rtasida  hokimiyat  vakolatlarining 

taqsimlanishiga  ko’ra  barcha  davlatlar  unitar  va  federativ  (federativ  davlatlarda 

davlat  tuzilishining  ikki  shakli  –  federativ  va  konfederativ  davlat  tuzilishi  mavjud) 

davlatlarga  bo’linadi.  Unitar  va  federativ  davlat  tuzilishining  o’ziga  xos 

xususiyatlari quyidagi chizmada aks ettirilgan (5-rasm). 

                                                           

12

 Nurmuxamedova B.I., Kabirova N.V. Moliya. – T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2014. 101-b. 

Iqtisodiyotni tartibga 

solish va boshqarish 

funksiyasi 

Davlat byudjeti orqali davlat tomonidan kafolatlangan ijtimoiy 

xizmatlar, jamiyatning ijtimoiy ehtiyojlari mablag‘ bilan 

ta’minlanadi 

Ijtimoiy 

funksiyasi 

Davlat byudjeti orqali iqtisodiy jarayonlar tartibga solinadi, 

iqtisodiyot tarmoqlari va markazlashgan investitsiyalar 

moliyalashtiriladi, xo‘jalik subyektlari va davlat o‘rtasidagi 

taqsimlash nisbatlari belgilanadi 

Davlat byudjeti orqali jamiyatda yaratilgan yalpi ichki 

mahsulot va milliy daromadning qiymati jamiyatdagi umumiy 

ehtiyojlarni qondirish zaruriyati tufayli qayta taqsimlanadi 

YaIM qiymatini qayta 

taqsimlash funksiyasi 

Mablag‘larning byudjetga kelib tushishi, byudjet 

ajratmalarining ishlatilishi, byudjet intizomiga rioya qilinishi, 

byudjetdan mablag‘ oluvchilarning xo‘jalik moliyaviy 

faoliyati nazorat qilinadi 

Nazorat  

funksiyasi 

Davlat byudjetining funksiyalari 

---

11