Parkinson kasalligida davolashda ishlatiladigan dori vositalari

Glutamatergik ta’sirlarni falajlovchi moddalar ham ahamiyatga ega. Shunday preparatlarga NMDA-resteptorlarining antagonistlari kirib, bular glutamatergik neyronlarni bazal yadrolarga jadalashtiruvchi ta’sirini falajlaydi, dofaminergik neyronlarni degenerativ o’zgarishlarini susaytiradi. Ekstrapiramid sistema yadrolarining funkstiyalarida xolinergik neyronlarlar ishtirok etadi. Dofamin etishmasligi natijasida xolinergik ta’sirlar oshib ketadi. Dofaminergik va xolinergik ta’sirlar o’rtasidagi disbalansni markaziy xolinolitiklar buyurilishi bilan bartaraf qilish mumkin. Bu guruxga kiruvchi preparatlar buzilgan muvozanatni, xolenergik ta’sirlarni falajlashi tufayli tiklaydi .Shu qoidalarga ko’ra parkinsonizmgaga qarshi preparatlar quyidagi guruxlarga bo’linadi.

Dofaminergik ta’sirni kuchaytiruvchi moddalar

Levodopa (L-DOFA, levodofa) dioksifenilalaninning chapga aylanuvchi izomeri bo’lib, dofaminni o’tmishdoshi hisoblanadi. Gematoenstefalik to’siqdan o’tib neyronlar ichiga kirib boradi va dofaminga aylanadi. Bazal tugunlarda to’planib, parkinsonizm ko’rinishini bartaraf etadi .Levadopa asosan gipokineziyaga, kamroq darajada rigidnostga, yanada kamroq titroqqa ta’sir ko’rsatadi. Levodopa Parkinson kasalligini va simptomatik parkinsonizm (antipsixotik dori vositalari bilan chaqirilgan) ko’rinishlarini davolashda yuqori samaradorlikga ega bo’lgan preparat hisoblanadi. Levadopa ta’siri 1 haftadan keyin, 1 oydan so’ng esa maksimal darajaga erishiladi. Dozasini sekin asta oshirilishi zarur. Preparatni faqat ovqatdan so’ng ichiladi.

O’rinbosar terapiya bo’lganligi tufayli preparat uzoq muddat beriladi. Preparat oshqozon ichak traktidan tez szriladi. Lekin moddaning 70-90 % ichak shilliq qavatida metabolizmga uchraydi. Preparat organizmda dofaminga va boshqa metabolitlarga aylanadi. Bu jarayon DOFA-dekarboksilaza, KOMT va MAO ta’sirida namoyon bo’ladi. Natijada qabul qilingan levadopaning 1% MNS ga boradi. Metabolitlari va o’zgarmagan qismi buyrak orqali organizmdan chiqib ketadi.