Paralimpiya sporti imkoniyatlari cheklangan shahslarni ijtimoiylashtirish usuli sifatida

---

PARALIMPIYA SPORTI IMKONIYATLARI CHEKLANGAN 
SHAHSLARNI IJTIMOIYLASHTIRISH USULI SIFATIDA 
G.R.Muratova 
M.Komilova 
[e-mail] 
QDPI 
Annotatsiya: 
Maqolada mushak-skelet tizimi kasalliklari bo’lgan 
paralimpiyachilarni ilmiy va uslubiy qo’llab-quvvatlash masalalari yoritilgan. 
Aniqlanishicha, bemorlarning hayot sifatini yaxshilash va oyoq-qo’llari 
amputatsiyadan keyin to’liq reabilitatsiya qilish uchun bunday bemorlarni 
paralimpiya harakatiga jalb qilish maqsadga muvofiqdir. Kibernetik protezlarni sport 
maqsadlarida ishlatish nafaqat jismoniy tiklanishga yordam beradi, balki psixologik 
holatni normallashtirishga ham yordam beradi.
Kalit so’zlar:
reabilitatsiya, oyoq -qo’l amputatsiyasi, protezlash. 
 
PARALYMPIC SPORTS AS A METHOD OF SOCIALIZATION OF 
PERSONS WITH DISABILITIES 
 
G.R.Muratova 
M.Komilova 
[e-mail] 
KSPI 
 
Abstract: 
The article highlights the issues of scientific and methodological 
support of Paralympians with musculoskeletal disorders. It is shown that in order to 
improve the quality of life and complete rehabilitation of patients after limb 
amputation, it is advisable to involve such patients in the Paralympic movement. The 
use of cybernetic prostheses for sports purposes not only helps physical recovery, but 
also helps normalize the psychological state.
Keywords:
Rehabilitation, limb amputation, prosthetics. 
 
Dolzarblik:
Afsuski, hozirgi bosqichda har yili mehnatga layoqatli yoshdagi 
nogiron bo’lib qolgan odamlar soni ortib bormoqda, shuning uchun nogiron 
kishilarning "ijtimoiylashuvi" masalasi imkon qadar tezroq, shu jumladan, sport va 
jismoniy tarbiya bilan shug’ullanishga jalb qilish orqali imkon berishga harakat 
qilmoqda. Sport harakatiga jalb qilishning psixologik komponentidan tashqari, 
"Oriental Art and Culture" Scientific-Methodical Journal Volume 3 Issue 2 / June 2022
ISSN 2181-063X
697
http://oac.dsmi-qf.uz

---

jismoniy reabilitatsiya, ya’ni tananing barcha tizimlarini faollashtirish, vosita tuzatish 
va bir qator zarur vosita kompensatsiyalarini shakllantirishga yordam beradi. 
Tadqiqotning 
maqsadi:
Paralimpiya sportida kibernetik protezlardan 
foydalanishni oqlash, ularni qo’llashning o’ziga xos xususiyatlarini o’rganish.
Materiallar va usullar:
Paralimpiya o’yinlarida protezlarni qo’llash va qo’llash 
bo’yicha adabiy manbalar va Internet resurslari tahlili o’tkazildi. 
Paralimpiya o’yinlari - bu ikkinchi yirik va eng muhim dunyodagi sport forumi. 
Hozirgi vaqtda butun dunyoda paralimpiya sportchilarini qo’llab-quvvatlash 
dasturlari rivojlanishda davom etmoqda: jismoniy imkoniyati cheklangan sportchilar 
uchun mashg’ulotlar o’tkazilmoqda, nogironlar uchun jismoniy tarbiya va sportning 
moddiy va ilmiy-uslubiy bazasini rivojlantirish va mustahkamlashga moliyaviy 
yordam ko’rsatilmoqda, nogiron sportchilarning ijtimoiy moslashuvi uchun ish 
o’rinlari yaratilmoqda. Bundan tashqari, reabilitatsiya alohida ahamiyatga ega. 
Shunday qilib, mamlakatimizda O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 
18.05.2021 yildagi PP-5114-sonli "Paralimpiya harakatini rivojlantirish bo’yicha 
qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida" qarori qabul qilindi. Shu maqsadda 
nogironlarning hayot sifatini yaxshilash uchun texnologiyalar ishlab chiqilmoqda. 
Oyoq-qo’l amputatsiyasidan keyingi reabilitatsiya operatsiya bosqichiga kirmasa 
ham, bu odamning normal hayotga qaytishida muhim bosqich bo’lib, psixologik 
moslashuvning tezlashishiga va hayot sifatining yaxshilanishiga yordam beradi. 
bunday bemorlardan. Reabilitatsiya quyidagi bosqichlardan iborat: 
-