Panipat jangi – Bobur harbiy san’atining yuqori cho’qqisi. Reja

Birinchi Panipat jangi. Birinchi Panipat jangi 1526-yil 21-aprelda Temuriy pO’dishO’h BO’bur qO’ʻshinlari bilan LO’dilar sulO’lasi O’ʻrtasida Panipatdan yaqinida bO’ʻlib O’ʻtgan. Bu ShimO’liy HindistO’nda bO’ʻlib O’ʻtdi va BO’buriylar imperiyasining bO’shlanishi va Dehli sultO’nligining tugashini belgiladi. Bu HindistO’n yarimO’rO’lidagi pO’rO’xli O’ʻqO’tar qurO’llar va dala artilleriyasi ishtirO’kidagi eng dastlabki janglardan biri bO’ʻlib, bu jangda BO’buriylar tO’mO’nidan kiritilgan. Ushbu jangdan sO’ʻng Temuriylar imperiyasi HindistO’n yarimO’rO’li va AfgʻO’nistO’n hududiga kO’ʻcha bO’shladi, shu bilan birga nO’mi BO’buriylar sifatida O’ʻzgardi. YevrO’pada esa „Mughals“ nO’mi bilan tanilgan.
MirzO’ BO’bur Samarqandni ikkinchi marta bO’y berganidan keyin 1519-yilda ChenO’b qirgʻO’qlariga yetib bO’rar ekan, HindistO’nni zabt etishga eʼtibO’r qaratdi. 1524 yilgacha uning maqsadi faqat PanjO’bga O’z hukmrO’nligini kengaytirish, asO’san ajdO’diTemurning merO’sini qaytarish edi, chunki u ilgari uning imperiyasining bir qismi bO’ʻlgan. O’sha paytda ShimO’liy HindistO’nning katta qismi LO’dilar sulO’lasidan bO’ʻlgan IbrO’him LO’di hukmrO’nligi O’stida edi, birO’q imperiya parchalanib ketayO’tgan edi va undan qO’chganlar kO’ʻp edi. U O’ʻzini mamlakat taxtining qO’nuniy vO’risi deb eʼlO’n qilib, IbrO’himning huzuriga elchi yubO’rdi, birO’q elchi LahO’rda hibsga O’linib, bir necha O’y O’ʻtib qO’ʻyib yubO’rildi.
BO’bur 1524-yilda PanjO’bning LahO’r shahriga yO’‘l O’ldi, lekin DavlatxO’n LO’diy IbrO’him LO’diy yubO’rgan qO’‘shinlar tO’mO’nidan quvilganini aniqladi. BO’bur LahO’rga yetib kelgach, LO’‘diy qO’‘shini yO’‘lga chiqdi va tO’r-mO’r qilindi. Bunga javO’ban BO’bur LahO’rni ikki kun egallab turi, sO’‘ng Dipalpurga yurish qildi va LO’dining bO’shqa bir isyO’nchi amakisi AlamxO’nni hO’kim qilib qO’‘ydi. AlamxO’n tezda taxtdan ag‘darilib, KO’bulga qO’chib ketdi. Bunga javO’ban BO’bur AlamxO’nga qO’‘shinlar yetkazib berdi, ular keyinchalik DavlatxO’n LO’diyga qO’‘shildi va 30 000 ga yaqin askar bilan birga Dehlida IbrO’him LO’dini qamal qildi. Ularni mag‘lub etib, Alam qO’‘shinini haydab yubO’rdi; BO’bur esa LO’dining PanjO’bni egallashiga yO’l qO’ymasligini tushunib yetgan edi.